Spis treści
Co to znaczy "cerkiew"?
Warto pamiętać, że jeszcze w XVI wieku wywodzące się z języka greckiego słowo "cerkiew" odnosiło się w potocznej polszczyźnie do świątyń właściwie wszystkich wyznań obecnych w Rzeczypospolitej. Definitywne rozróżnienie tych pojęć i dedykowanie cerkwi do religii kościołów Wschodu postępuje od początku XVII stulecia.
Najstarsza zachowana cerkiew na ziemiach polskich wybudowana została na początku XV wieku pod wezwaniem św. Onufrego w Posadzie Rybotyckiej w dzisiejszym powiecie przemyskim. Mamy w swoim przeglądzie kilka niewiele młodszych lub - zdaniem innych historyków - aspirujących do tego miana.
Cerkwie w Polsce
Cerkwie i cerkiewki na ziemiach polskich urzekają swoim niepowtarzalnym wdziękiem wywodzącym się wprost od greckich budowniczych z Konstantynopola, którzy byli prekursorami tego typu budownictwa przede wszystkim na Wschodzie. Im dalej na zachód, tym rozmach budowniczych słabł, topniały możliwości finansowe fundatorów i w efekcie wielkie murowane budowle z głębi Rosji kontrastują z fenomenem drewnianego budownictwa świątynnego na pograniczu Rosji i ziem polskich, na pograniczu prawosławia i katolicyzmu.
W lekko stronniczym doborze najpiękniejszych - naszym zdaniem - polskich cerkwi znajdziecie Państwo 25 obiektów, sfotografowanych wyłącznie z zewnątrz. W większości to drewniane wiejskie cerkwie ze wschodnich i południowych rubieży naszego kraju, ale sięgnęliśmy także po przykłady monumentalnej architektury murowanej z największych polskich miast. Są też budowle z historią sięgającą ostatnich dziesięcioleci, a nawet rodzynek, którego budowa wciąż się nie zakończyła.
Zapraszamy do galerii 25 najpiękniejszych cerkwi w Polsce!
Tematem na osobną, równie imponującą galerię, są bez wątpienia przebogate wnętrza cerkwi. Dotrzeć do nich niełatwo, zebrać w reprezentatywny przegląd jeszcze trudniej, dlatego na razie, jako namiastkę tematu, do którego być może przymierzymy się niebawem, prezentujemy wnętrza cerkwi, które nie znalazły się w podstawowym przeglądzie.
Najpiękniejsze cerkwie w Polsce. Cerkiew św. Paraskewy w Kwiatoniu
Należy do najlepiej zachowanych cerkwi łemkowskich w Polsce. Wewnętrzne ściany zdobi polichromia architektoniczna i figuralna wykonana przez polskiego malarza Michała Bogdańskiego w 1904 roku. Przykład poniżej na zdjęciu Haliny Gajdy.
Najpiękniejsze cerkwie w Polsce. Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogarodzicy w Białym Borze
Wybudowana w latach 1992–1997 według projektu profesora Jerzego Nowosielskiego. Wpisana do rejestru zabytków zaledwie w 2019. Tym samym świątynia stała się najmłodszym zabytkiem prawnie chronionym w Polsce, nie mając nawet ćwierć wieku!
Oczywiście nie stało się tak bez powodu. Białoborska cerkiew została zaprojektowana – we współpracy z architektem Bogdanem Kotarbą - przez zmarłego w roku 2011 profesora Jerzego Nowosielskiego, malarza, z pochodzenia Łemka. Był jednym z najbardziej cenionych pisarzy ikon w Polsce i nie tylko, a jego dzieła inspirowane są sakralną sztuką kościołów Wschodu, w których tradycji wzrastał.
Do powstania świątyni przyczyniła się miejscowa mniejszość ukraińska, przesiedlona w te okolice w ramach akcji Wisła w latach 40. XX w. z południowo-wschodnich krańców Polski. Na zdjęciu Marii Sowisło surowe wnętrze cerkwi.
Przy publikacji wykorzystano następujące źródła: wikipedia.pl oraz szczecinek.naszemiasto.pl
Tanie linie trują! Ryanair i Wizz Air na czele
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?