Najstarszy cmentarz w Dąbrowie Górniczej i jego bezcenne nagrobki. Powstał ok. 1887 roku. Historię czuć tu na każdym kroku

Obecny cmentarz parafii św. Barbary był pierwotnie pierwszym cmentarzem na terenie Dąbrowy Górniczej. Do czasu jego założenia, prochy tutejszych mieszkańców składane były na cmentarzu w Będzinie. Najstarsza nekropolia dąbrowska służyła parafii pod wezwaniem Świętego Aleksandra, a następnie parafii Najświętszej Maryi Panny Anielskiej. Powstała ona najprawdopodobniej około 1887 roku, kiedy to katolicy dąbrowscy rozpoczęli starania o odłączenie się od parafii Świętej Trójcy w Będzinie.

Prawdopodobnie wówczas wytyczony został cmentarz na granicy z Zagórzem, pomiędzy zakładami przemysłowymi takimi jak kopalnia Reden, kopalnia Ignacy (później przemianowana na Mortimer) i huta cynku Paulina. Teren cmentarza pierwotnie należał do władz górniczych Zachodniego Okręgu Górniczego, które przekazały go wspólnocie parafialnej. Związane to było z osobą inżyniera Wincentego Choroszewskiego, naczelnika tegoż okręgu, który angażował się żywo w sprawy parafii dąbrowskiej, będąc w komitecie budowy bazyliki Najświętszej Maryi Panny Anielskiej.

Dopiero w 1891 roku uzyskano oficjalne pozwolenie administracji państwowej na urządzanie pochówków na tym cmentarzu. Przełom XIX i XX wieku stał pod znakiem ogromnej rozbudowy Dąbrowy Górniczej oraz kilkakrotnego zwiększenia liczby jej ludności. Stąd już w 1914 roku cmentarz tutejszy był całkowicie wypełniony pochówkami i zapadła decyzja o jego zamknięciu. Pojedyncze pochówki miały tutaj miejsce przez wszystkie następne lata.

Cmentarz został przekazany parafii pod wezwaniem świętej Barbary w 1957 roku. Znajduje się tutaj kaplica cmentarna pod wezwaniem Świętej Barbary, założona w latach 70. XX wieku i rozbudowana w 1985 roku. W latach 1985 – 2005 uporządkowany został obszar cmentarza, który zajmuje obszar ponad dwóch hektarów. Od 1990 roku znów na tym cmentarzu chowani są zmarli.
Zespół nagrobków z przełomu XIX i XX wieku stanowi o wielkiej wartości historycznej i artystycznej tutejszego cmentarza. Złożone są tutaj prochy wielu osobistości, które zapisały się w historii miasta. Są to między innymi: Leopold Piwowar – członek komitetu budowy bazyliki oraz jego syn Adam Piwowar – pierwszy prezydent miasta. Znajdziemy tutaj także nagrobek Juliana Polcera – architekta, projektanta pierwszego kościoła w Dąbrowie Górniczej.

Pochowany tutaj Korneli Kozłowski to z kolei pierwszy historyk zagłębiowskiego górnictwa. Wśród nagrobków zobaczyć możemy także mogiłę Edwarda Miętki – bojownika Polskiej Partii Socjalistycznej, zabitego przez Kozaków w 1906 roku oraz mogiły powstańców styczniowych Aleksandra Popiela, Sołtyska i Mikołaja Dziubka. Mogiły te, staraniem Towarzystwa Przyjaciół Dąbrowy Górniczej oraz wszystkich osób zaangażowanych w kwestowanie na rzecz ratowania cennych dąbrowskich nagrobków, zostały odnowione. Uratowane zostały także nagrobki mieszkańców Dąbrowy Górniczej Pawła Haza oraz Jana Lichockiego.

Ostatnio oprócz nagrobka Ludwiki i Janiny Berbeckich (przedwojenna dąbrowska radna) na najstarszym dąbrowskim cmentarzu przy ul. Starocmentarnej odnowiony został również nagrobek Marii Faszczewskiej.

- Ludwik Berbecki ukończył dąbrowską Sztygarkę. W przygotowanie nowego nagrobka zaangażowało się również stowarzyszenie absolwentów Sztygarki, które wsparło to przedsięwzięcie finansowo. Nowy nagrobek stał się również symbolicznym grobem nauczycieli oraz wychowanków tej dąbrowskiej szkoły. Warto wspomnieć także, że Ludwik był bratem generała Leona Berbeckiego, który uczestniczył w działaniach Legionów Polskich, a także brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku – podkreśla Arkadiusz Rybak, dyrektor Muzeum Miejskiego Sztygarka.

(na podstawie materiałów TPDG)