Nieoczywiste turystyczne zakątki Górnego Śląska. Co warto zobaczyć w Piekarach Śląskich? TOP 7 ciekawych miejsc i atrakcji

Piekary Śląskie, znane również jako po prostu Piekary, to miasto w południowej Polsce, położone na Górnym Śląsku, w województwie śląskim. Zajmuje ono obszar 39,98 km² i ma gęstość zaludnienia wynoszącą 1372 osoby na kilometr kwadratowy. Miejscowość leży nad rzeką Brynicą, na północnej części Wyżyny Śląskiej.

Historia Piekar sięga 1253 roku, kiedy to pojawiła się pierwsza wzmianka o tym miejscu. W średniowiecznych dokumentach wieś była nazywana Pecare lub Peccari theutonicale, a w okresie międzywojennym nosiła nazwę Wielkie Piekary lub Piekary Wielkie. Nazwa wywodzi się prawdopodobnie od słowa - piekarz.

W XVII wieku na terenie Piekar rozpoczął się kult Matki Boskiej Piekarskiej, który przyciągnął tu licznych pielgrzymów. Wśród gości odwiedzających Piekary byli król Jan III Sobieski oraz August II Mocny. W XIX wieku miejscowość zaczęła się rozwijać kulturalnie i infrastrukturalnie, powstała polska drukarnia oraz czytelnie, a także towarzystwa gimnastyczne i śpiewacze, co przyczyniło się do rozwoju polskiego nurtu.

Przed końcem I wojny światowej Piekary liczyły około 16 000 mieszkańców i miały rozwiniętą sieć infrastruktury, w tym sieć elektryczną, wodociąg, tramwaj elektryczny, 4 szkoły powszechne, szkołę rzemieślniczą dla chłopców, szkołę dla dziewcząt, pocztę, posterunek policji, 11 restauracji, 68 sklepów i 37 warsztatów rzemieślniczych.

W plebiscycie Piekary opowiedziały się za włączeniem do Polski. 10 lipca 1939 roku, na mocy ustawy Sejmu Śląskiego, Piekary Śląskie otrzymały prawa miejskie z mocą obowiązującą od 1940 roku. Ze względu na wybuch II wojny światowej, faktyczna realizacja tej ustawy nastąpiła dopiero w 1947 roku.

Miasto jest ośrodkiem pielgrzymkowym i jednym z najważniejszych ośrodków kultu maryjnego w Polsce. To tutaj znajduje się słynny obraz Matki Boskiej Piekarskiej. W 2020 roku miasto liczyło około 55 tysięcy mieszkańców. Piekary Śląskie wchodzą w skład Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Ogród Anioła. Na pierwszym piętrze Centrum Pielgrzymkowego znajduje się urocza kawiarenka, która oferuje szeroki wybór gorących i zimnych napojów oraz pyszne domowe wypieki, takie jak ciasta, ciasteczka i słodkości. Można tam spróbować słynnego śląskiego kołocza oraz rozkoszować się aromatyczną kawą i gorącą czekoladą.

W okresie ciepłej pogody można wybrać się na świeże powietrze i usiąść przy stolikach w „Ogrodzie Anioła”, gdzie otaczające go figury aniołów i zielona roślinność, tworzą niepowtarzalną atmosferę. To idealne miejsce do wyciszenia i refleksji. W okresie letnim organizowane są tu również plenerowe koncerty muzyki religijnej i rozrywkowej. Można także zorganizować grill na życzenie, po wcześniejszym uzgodnieniu z obsługą kawiarni.

Kopiec Wyzwolenia - najbardziej rozpoznawalnym i charakterystycznym symbolem Piekar Śląskich. Powstał w 1930 roku, 10 lat po śląskim powstaniu, kiedy to jego uczestnicy postanowili wznieść pomnik upamiętniający te wydarzenia. Ideę kopca zaproponował Stanisław Mastalerz, sekretarz Związku Powstańców Śląskich, a komendant lwowskiego Korpusu Kadetów, płk Kazimierz Florek zasugerował, by pomnik miał kształt kopca.

20 sierpnia 1933 r. odbyły się uroczystości z okazji 250. rocznicy pobytu w Piekarach Śląskich króla Jana II Sobieskiego, podczas których w specjalnie przygotowanej skrytce pod kopcem umieszczono urny z ziemią przesiąkniętą krwią Polaków walczących przez tysiące lat o wolność i suwerenność Ojczyzny oraz przyłączenie Śląska do Polski, ziemię z grobów sławnych władców polskich oraz prochy polskich rycerzy i chłopów spod Grunwaldu.

Prace związane z budową kopca trwały osiem lat i wymagały przesunięcia 29 000 m3 ziemi. Wagoniki z ziemią przepychano po specjalnych szynach wokół kopca. W czasie wojny obiekt uległ nieco zniszczeniu, ale został odrestaurowany. Obecnie kopiec pełni swoje pierwotne znaczenie pomnika pamięci, a jego wymiary to 20 metrów wysokości, 68 metrów średnicy podstawy i 25 000 m3 objętości masy.

Kalwaria Piekarska - Sanktuarium Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Piekarach Śląskich jest jednym z najbardziej popularnych celów pielgrzymek w Polsce. Wizerunek Matki Bożej Piekarskiej uważany jest za cudowny już od XVII wieku i sława ta rozciągnęła się na cały Śląsk w kolejnych wiekach. Aby obsłużyć rosnącą liczbę pielgrzymów w XIX wieku, zbudowano okazały kościół neoromański. Wkrótce potem pojawił się pomysł budowy Kalwarii Piekarskiej w pobliżu kościoła.

Inicjatywę utworzenia Kalwarii zaczął ksiądz Alojzy Ficek, legendarny proboszcz piekarski. Po jego śmierci następny proboszcz, ksiądz Bernard Purkop, zbudował pierwsze obiekty na górze Cerekwica. Cały proces budowy trwał wiele lat, a pierwszy komitet parafialny został utworzony już w 1869 roku. Ostatecznie, Kalwaria Piekarska została poświęcona przez kardynała Georga Koppa w 1896 roku. Projektantem budowli, po długoletnim pobycie w Jerozolimie, był franciszkanin ojciec Władysław, a opracowaniem technicznym zajął się bytomski architekt Paul Jackisch.

Głównym elementem Kalwarii są stacje Drogi Krzyżowej. Na środku znajduje się neogotycki kościół Zmartwychwstania Pańskiego, na którym umieszczone są stacje XI, XII i XIII (projektantem kościoła był Juliusz Kapacki). Wszystkie budynki stacyjne zbudowano z kamienia i cegły, w różnych stylach, nawiązujących jednak do budowli w Ziemi Świętej. Wzdłuż drogi krzyżowej znajdują się obiekty poświęcone wydarzeniom poprzedzającym Mękę Chrystusa. Na terenie Kalwarii ulokowano również 15 kaplic różańcowych. Wejście na drogi kalwaryjskie znajduje się w ogrodzeniu od strony bazyliki, a wyjście prowadzi na ulicę Bytomską, mijając pomnik Jana Pawła II, który przez lata był związany z tym miejscem, gdy był metropolitą krakowskim.

Kościół Zmartwychwstania Pańskiego - część kompleksu Kalwarii Piekarskiej, zlokalizowanego w województwie śląskim, w Piekarach Śląskich. Świątynia ta powstała w latach 1893-1896, a jej projektantem był Juliusz Kapacki. Kościół został zbudowany na planie prostokąta i posiada trzy nawy. Jego prezbiterium ma trójboczne zamknięcie, a od południa i północy znajdują się kruchty. Na północ od prezbiterium znajduje się trójbocznie zamknięta zakrystia. Kościół w dolnych partiach ma czworoboczną bryłę, natomiast powyżej jest ośmioboczny. Dominującą cechą świątyni jest wieża, która ma spiczasty ostrosłupowy dach hełmowy z latarnią na szczycie.

Schrony bojowe - dwa piekarskie schrony bojowe zostały wpisane, decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, do rejestru zabytków nieruchomych. To wyraz troski o zachowanie ich walorów historycznych. Pierwsza z wymienionych lokalizacji, należąca do grupy bojowej o nazwie "Brzeziny", znajduje się przy ulicy Przyjaźni i pełni rolę izby muzealnej. Druga zlokalizowana jest przy ulicy Partyzantów i jest częścią Punktu Oporu "Wzgórze 298 - Kamień", która została odnowiona dzięki środkom pozyskanym z Budżetu Obywatelskiego - tak określa naocznych świadków historii prezes Stowarzyszenia "Pro Fortalicium", Dariusz Pietrucha.

Muzeum Sanktuaryjne - zostało założone w 2009 roku, a jego ekspozycja skupia się na historii kultu obrazu Matki Boskiej Piekarskiej, który trwa już 350 lat. Zbiory muzeum obejmują między innymi wiekową chrzcielnicę kamienną z 1303 roku, repliki koron, które zostały nałożone na obraz w 1925 roku oraz dary ofiarowane przez wielu znamienitych darczyńców, takich jak król Jan III Sobieski, Lech Wałęsa czy też proboszczowie bazyliki: ks. Jakub Roczkowski, ks. Jan Fick oraz ks. Władysław Nieszporek, który był inicjatorem utworzenia muzeum.

W jednej z sal muzealnych poświęcona jest osobie papieża Jana Pawła II i jego związkowi z piekarskim sanktuarium, gdzie prezentowane są wota, takie jak złoty różaniec, stuła i świeca z herbem papieskim, które zostały złożone przez niego. W kolejnej sali można zobaczyć drewniane rzeźby, które kiedyś zdobiły kaplicę piekarskiej Kalwarii. Muzeum jest czynne w godzinach otwarcia Centrum Pielgrzymkowego, a zwiedzanie odbywa się pod opieką przewodnika.

Bazylika NMP i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich - W XIX wieku, zwiększony ruch pielgrzymkowy skłonił ks. Jana Ficka do inicjatywy budowy nowego kościoła. Świątynia w stylu neoromańskim, zaprojektowana przez Daniela Groetschela, powstała na miejscu starego, drewnianego kościoła św. Bartłomieja i została poświęcona 22 sierpnia 1849 roku.

W pobliżu kościoła znajduje się Rajski Plac oraz pięć kaplic, a wzdłuż muru kościelnego umieszczono kamienne figury dwunastu apostołów. W 1962 roku papież Jan XXIII nadał kościołowi tytuł Bazyliki Mniejszej. W latach 1965-1978, podczas corocznych pielgrzymek, metropolita krakowski, Karol Wojtyła, głosił tu Słowo Boże.

W 1986 roku, Matka Teresa z Kalkuty odwiedziła to sanktuarium. W okresie rządów komunistycznych, zwłaszcza w latach 80-tych, Bazylika NMP i św. Bartłomieja była dla mieszkańców Śląska oazą wolności.