Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Niewolnicy testów

Marek S. Szczepański
ARC DZ
W drugiej połowie kwietnia tysiące polskich gimnazjalistów napisało testy świadczące o ich wiedzy lub przeciwnie - o lukach w edukacji. Egzaminy stały się głównym tematem niemal wszystkich środków przekazu, relacjonujących ciężki żywot nieprzyzwoicie młodych obywateli RP. Śledziłem te doniesienia, zwłaszcza utyskiwania wielu rodziców na skrajny stres, jaki dotyka ich pociechy poddawane takiemu sprawdzianowi.

Jako stary i doświadczony belfer chciałbym jednak zwrócić uwagę na kilka przynajmniej kwestii dotyczących wiedzy i kompetencji młodzieniaszków. Od wielu lat o losach praco-wnika nie decyduje w najmniejszym stopniu wykuty na pamięć zakres jego wiedzy, sprawdzony testowo. Za najważniejszą cnotę uważa się zdolność do poszukiwania, gromadzenia, przetwarzania i praktycznego wykorzystania odnalezionych informacji. Przez wiele lat, będąc pracodawcą, przyjmowałem do pracy ludzi, czasem zmuszony byłem do ich zwalniania. Zawsze uważałem, że kreatywność, elastyczność i umiejętność praktycznego wyko-rzystania informacji były w tym zakresie rozstrzygające.

We wszystkich niemal krajach Unii Europej-skiej prowadzi się poważne badania nad wiedzą i zdolnościami dwóch grup obywateli. Pierwszą z nich tworzą 15-latkowie kończący gimnazjum. Wiadomo bowiem, że to od ume-blowania ich głów w dalekim planie zależą losy państwa i społeczeństwa. Wcześniej czy później ich przedstawiciele obejmą kluczowe w tym państwie stanowiska i funkcje. Podczas badań sprawdza się, czy uczniowie potrafią czytać teksty ze zrozumieniem, czy umieją wypełnić proste formularze i dokonać najzwyklejszych obliczeń. Przełom w badaniach nastąpił w 2001 r. Na 32 reprezentacje krajowe uczestniczące w badaniach, polscy gimnazjaliści po raz pierwszy nie zajęli ostatniego miejsca. Wyprzedzili Grecję i Portugalię, czyli dwa państwa starej Unii. Od tamtego czasu pną się i pną ku górze, zajmując miejsca na początku trzeciej trzydziestki.

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Matura 2012 od 4 maja. Co będzie na polskim? [MATURA 2012 PRZECIEKI]

Tak się złożyło, że podczas ogłaszania tych wyników byłem w Niemczech, których przedstawiciele ulokowali się w końcu pierwszej dziesiątki. We wszystkich poważnych tytułach prasowych, w stacjach telewizyjnych i radiowych pojawiły się głosy troski o tak odległą, marną, pozycję. Poszukiwano prostych wytłumaczeń. A to stwierdzano, że winę ponoszą dzieci imigrantów, marnie przygotowanych intelektualnie, a to, że Turcy nie dbają o edukację swoich pociech, czy wreszcie że szkoły są przeciążone, a nauczycieli cechuje nieprzyzwoite lenistwo. Spora jednak część mediów bardzo krytycznie oceniła system edukacji zorientowany na mechaniczne wkuwanie wiedzy, a nie na refleksyjne jej przetwarzanie.

W przypadku Polski podstawowy problem przejawił się w pytaniach: czy badania były rzetelne, ankieterzy dobrze przygotowani, a gimnazjaliści mądrze wybrani? Rzadko pojawiały się uwagi o przestarzałym sposobie nauczania, o zasadzie: zakuj, zdaj, zapomnij, czy o nieprzygotowaniu sporej części kadry do zadań edukacyjnych.

Jeszcze ciekawsze były pierwsze reakcje na badania zdolności dorosłych Polaków przeprowadzone po raz pierwszy w 1997 r. w siedmiu krajach Europy. Wyniki były poruszające. Z każdych 100 dorosłych obywateli Rzeczpospolitej, 75 nie potrafiło udzielić ankieterowi odpowiedzi na pytanie, o której odjeżdża autobus PKS-u do wskazanej miejscowości. Utrudnienie polegało na tym, że wehikuł ten winien ruszyć w sobotę wolną od pracy. Znów, zamiast rzeczowej analizy, pojawiły się wątpliwości czy rozkłady jazdy PKS są prawidłowo skonstruowane, czy ankieterzy byli stosownie przygotowani, a badania staranne.

Nie rozstrzygając tych polskich dylematów, warto powiedzieć, że nasi rodacy wypadli jedenaście razy gorzej od Szwedów, również uczestniczących w tych pomiarach. Na szczęście objęły one także Szwajcarów z kantonów niemieckojęzycznych. Tutaj dystans był naprawdę mizerny, trzykrotny ledwie, na korzyść Helwetów, oczywiście. Wszyscy życzymy sukcesu naszym gimnazjalistom i maturzystom, pamiętając, że ich testowe osiągnięcia są naprawdę ważne, choć istotniejszy jest piękny umysł, jego elastyczność i odwaga myślenia.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!