Nowe życie Sztygarki w Dąbrowie Górniczej. Powstanie tu Centrum Edukacyjno-Kulturalno-Usługowe. Co na początek?

Pierwszym etapem planu pod nazwą “Nowe życie Sztygarki” okazało się więc wyłonienie wykonawcy dokumentacji projektowej, która pozwoli nowe centrum umieścić m.in. w zrewitalizowanym pawilonie II, a także pokaże, jak może zmienić się na lepsze otoczenie tego obiektu, który mieści się przy ul. Legionów Polskich.

- Zamierzamy przeznaczyć na to przedsięwzięcie 450 tysięcy złotych. Sztygarka ma swoją bardzo długą historię, związaną z edukacją, dlatego chcielibyśmy, by dalej służyła m.in. w tym celu. Planujemy więc umieszczenie w pawilonie II Centrum Usług Wspólnych, które tymczasowo ma swoją siedzibę w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Młodzieży Niepełnosprawnej. Wykonawca dokumentacji będzie miał 10 miesięcy na przygotowanie i przedstawienie swojej koncepcji – wyjaśnia Bartosz Matylewicz, naczelnik Wydziału Marki Miasta w dąbrowskim Urzędzie Miejskim.

Centrum Usług Wspólnych to nowa instytucja, powołana w Dąbrowie Górniczej w tym roku. Ma zapewnić jednostkom obsługiwanym, głównie placówkom edukacyjnym, wspólną obsługę administracyjną, finansową i organizacyjną, co w zamierzeniach władz miasta ma być korzystne finansowo.

W przetargu na wykonanie dokumentacji w ramach zadania “Nowe życie Sztygarki – rewitalizacja obiektów wraz z zagospodarowaniem terenu na potrzeby Regionalnego Centrum Edukacyjno-Kulturalno-Usługowego” pojawiły się trzy oferty. Najtańsza, opiewająca na kwotę 420 tys. 660 zł została złożona przez krakowską spółkę Maki architekci. Dwie pozostałe są dużo wyższe. Pierwsza wynosi 614 tys. 581,80 zł (Demiurg Projekt z Poznania) a druga 688 tys. 800 zł (Pracownia Architektoniczno-Urbanistyczna Almaprojekt ze Sławkowa).

Mieszkańcy czekają przede wszystkim na odbudowę części pawilonu IV Sztygarki, który powstał w latach 1927/28. Została wyburzona w grudniu 2018 roku. Dlaczego?

- W 2017 roku przygotowano ekspertyzę, określającą aktualny stan techniczny pawilonu IV Zespołu Szkół Zawodowych Sztygarka w ramach zadania inwestycyjnego pod nazwą.: Nowe życie Sztygarki – przebudowa pawilonu IV na potrzeby regionalnego centrum edukacji”. Ekspertyza ta wskazała, które obiekty kwalifikują się do wyburzenia, a które można i trzeba remontować. Do wyburzenia przeznaczony został segment A pawilonu IV – mówił w 2018 roku Bartosz Matylewicz.

Ze względu na to, że budynki Sztygarki wpisane są do Gminnej Ewidencji Zabytków do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków trafiło też pismo z prośbą o wyrażenie zgody na wyburzenie obiektu. W pawilonie IV Sztygarki swoją siedzibę miało m.in. Towarzystwo Przyjaciół Dąbrowy Górniczej, ale po zamknięciu tego obiektu przeniosło się tymczasowo do innych obiektów Sztygarki.

– Plany są takie, by w odnowionym pawilonie znalazły swoje miejsce między innymi organizacje pozarządowe związane z kulturą, historią, m.in. Miejska Orkiestra Dęta. Część pomieszczeń zostanie także wykorzystania jako zaplecze magazynowe dla muzeum – mówił Arkadiusz Rybak, dyrektor Muzeum Miejskiego Sztygarka.

W planach jest także przeniesienie do kompleksu Sztygarki Młodzieżowego Ośrodka Pracy Twórczej, który w budynku przy ul. 3 Maja ma zbyt mało miejsca, by wykorzystać z w pełni swój potencjał twórczy i artystyczny.

- Pawilon IV Sztygarki zostanie odbudowany, ale cały czas poszukujemy na tę inwestycję wsparcia finansowego ze źródeł zewnętrznych - przyznaje Bartosz Matylewicz.

Sąsiedni budynek obok pawilonu IV, w którym od 1998 roku ma swoją siedzibę Muzeum Miejskie Sztygarka, jest najstarszym w mieście, wybudowanym w stylu neogotyckim, który przetrwał do dziś. A jego początki sięgają lat 1839-42, kiedy powstał według projektu znanego architekta włoskiego pochodzenia Franciszka Marii Lanci'ego.

Początkowo miał się w nim mieścić szpital górniczy im. świętego Józefa, ale ostatecznie zamienił swoje przeznaczenie na biurowiec zarządu Zachodniego Okręgu Górniczego. Tak też było do 1870 roku. W 1889 roku budynek trafił do Szkoły Górniczej Sztygarka, z którą związał swoje losy z krótkimi przerwami na kolejne dziesięciolecia. Teren został ogrodzony, zaczęły powstawać pierwsze warsztaty, a w 1900 roku internat szkolny. Był tam, gdzie dziś znajduje się główne wejście do Zespołu Szkół Zawodowych Sztygarka. Po wybuchu I wojny światowej to właśnie w murach Sztygarki utworzono koszary i punkt werbunkowy do Legionów Polskich. Dziś cała ulica w dzielnicy Mydlice, prowadząca w kierunku Alei Róż, nosi właśnie nazwę Legionów Polskich. Wcześniej była to ul. 27 Stycznia.

Szkoła ponownie wznowiła działalność edukacyjną w 1919 roku, pod szyldem Państwowej Szkoły Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica.

- Powstał trzeci pawilon, z kolumnami, rozbudowane zostały warsztaty szkolne. A do tego w 1929 roku powstała tu kopalnia ćwiczebna. Pojawił się pomysł przebudowy budynku, by wyglądał tak, jak AGH w Krakowie, ale przed wojną nie udało się wprowadzić tych planów w życie - podkreślił Arkadiusz Rybak.

W czasie II wojny światowej warsztaty zamieniono na produkcję zbrojeniową, a kopalnia służyła jako naturalny schron przeciwlotniczy. Po wojnie w murach Sztygarki na nowo powstało Muzeum Geologiczne, jedno z najbardziej cenionych w kraju, ze zbiorami, które w latach 70. osiągnęły liczbę ok. 3 tys. okazów. Zainstalowała się tutaj także Politechnika Śląska, powstało laboratorium zgazowania węgla.