Oleica krówka. Śmiertelnie niebezpieczny chrząszcz w śląskich lasach? Ich jad jest rzeczywiście groźny dla człowieka?

Śmiertelnie niebezpieczny chrząszcz w polskich lasach. Jego jad może zabijać. Unikajcie kontaktu - takie informacje od dwóch lat możemy znaleźć w różnego rodzaju mediach społecznościowych.

O gatunku oleica krówka zrobiło się głośno w 2021 roku po publikacji Nadleśnictwa Dojlidy. Oleica to gatunek chrząszcza z rodziny majkowatych o ciemnogranatowym, niebieskoczarnym lub czarnym ubarwieniu ciała z metalicznym połyskiem. Występuje na terenie całego kraju, spotykana jest dość rzadko. Preferuje zbiorowiska traw na nasłonecznionych terenach, polanach, łąkach.

Oleica jest duża – długość ciała może wynosić nawet 35 mm. Owady dorosłe mają skrócone pokrywy skrzydłowe i duży, pękaty odwłok. Samice są znacznie większe od samców. U samca czułki są „złamane” – dzięki czemu łatwo odróżnić płcie. Owady dorosłe można spotkać od kwietnia do czerwca.

Nazwa oleicy wywodzi się stąd, że podczas sytuacji stresowych owad wydziela oleistą żółtą ciecz, zawierającą silnie trującą związek chemiczny- kantarydynę (zaliczaną do grupy terpenów), jedną z najsilniejszych toksyn występujących w przyrodzie. Dawniej kantarydynę wykorzystywano w medycynie (pobudza zakończenia nerwowe i błony śluzowe układu moczowo-płciowego), jako afrodyzjak i do produkcji trucizny.

Rozwiewamy wątpliwości - chociaż ciecz wydzielana przez oleicę jest bardzo niebezpieczna, to nie powinna stanowić dla człowieka śmiertelnego zagrożenia. Dawka śmiertelna kantarydyny dla człowieka wynosi około 0,03 g tej substancji. Pojedynczy owad nie potrafi wyprodukować aż takiej ilości kantarydyny, ale jego “porcja”, może silnie podrażnić ludzką skórę, szczególnie gdy substancja dostanie się do nosa i oczu.

Istnieją owady np. ogniczek grzebykoczułki, który pozyskuje truciznę z martwych osobników oleicy po to, by samemu stać się toksycznym. Samica oleicy składa kilka tysięcy jaj (nawet do 10 tys.). Larwy oleicy krówki pasożytują na pszczołach z rodzaju pszczolinka i porobnica.

Wylęgające się larwy gromadzą się na kwiatach i przyczepiają się do odwiedzających te kwiaty pszczół. Często przyczepiają się do „niewłaściwego” owada, przez co nie znajdują dogodnych warunków do rozwoju i giną. Larwy przyczepione do odnóży pszczół, dostają się do ich gniazd.

Tam zjadają pszczele jaja, potem linieją i przekształcają się w pędrakowate larwy drugiego stadium. Z kolei te larwy odżywiają się pyłkiem i nektarem, który gromadzą w swoich gniazdach pszczołowate. Po powtórnym linieniu powstaje niby-poczwarka, z której wykształca się dopiero poczwarka właściwa, a następnie chrząszcz dorosły (imago). Ten złożony cykl rozwojowy nazywany jest hipermetamorfozą (nadprzeobrażenie).