Oni nie są partnerami do poważnej dyskusji

Z Jerzym Gorzelikiem, prezesem Ruchu Autonomii Śląska, rozmawia Marcin Zasada

Pożyteczni idioci - tak Lenin mówił ponoć o zachodnich piewcach idei ZSRR. Wśród nich pojawiły się takie nazwiska, jak Einstein, Sartre, Mann czy Shaw. Nazywając Andrzeja Rocznioka i Rudolfa Kołodziejczyka "pożytecznymi idiotami" umieścił ich pan w dostojnym gronie.
Do Einsteina czy Manna wiele im brakuje i to pod każdym względem. Mechanizm jest jednak podobny. Jedni i drudzy z czystej naiwności wspierają Rosjan, nie zdając sobie sprawy z tego, w jakiej praktyce uczestniczą. Ale nie demonizujmy, Roczniok nie wspiera polityki Kremla. Nim kieruje wyłącznie chęć zdobycia rozgłosu.

Dorosłych ludzi, którzy opowiadają szkodliwe bzdury przy jednoczesnym uzurpowaniu sobie prawa do reprezentowania Śląska, próbuje pan tłumaczyć jak mało rozgarnięte dzieci, które nie wiedzą, że kopiąc piłkę, mogą wybić szybę w oknie.
Ale ja właśnie w tych kategoriach postrzegam Związek Ludności Narodowości Śląskiej. Trudno traktować poważnie tych ludzi i ich słowa. ZLNŚ nie dysponuje ani potencjałem intelektualnym, ani zapleczem ludzkim, który dyktowałby inne zapatrywanie. Andrzej Roczniok jest w stanie zaistnieć w publicznej debacie jedynie za pomocą skandalu.

Czy jako Polak poczuł się pan obrażony pomówieniami wobec swoich rodaków o pomoc w karierze Hitlerowi i postawienie pod ścianą Stalina?
Nie, nie jestem na tyle wrażliwy, żeby dać się dotknąć takimi bzdurami. Chodziłem do szkoły w czasach PRL i czytałem wiele absurdalnych rzeczy. Bardziej irytuje mnie obecna polityka historyczna Moskwy, zakłamująca i manipulująca faktami.
Roczniok zrobił dokładnie to samo, w stylu przemówień narodowosocjalistycznych. Nie zirytował pana?
Jego oświadczenie nie jest próbą rehabilitacji totalitaryzmu. To byłoby po prostu obrzydliwe. A u Rocznioka wyszły zwyczajnie brak odpowiedzialności i głupota.

Mam wrażenie, że przy odcinaniu się od wybryku ZLNŚ zabrakło panu zdecydowania. I RAŚ stanął okrakiem pomiędzy krytyką oczywistych bzdur a uwypukleniem problemów zawartych w oświadczeniu.
To złe sformułowanie. Podzielamy krytyczny głos w stosunku do polityki historycznej państwa polskiego, natomiast w żadnym stopniu nie identyfikujemy się z kontekstem, tonem i argumentami ZLNŚ. To szczera i jednoznaczna deklaracja.

Szczera, ale dla mnie nie do końca jednoznaczna. Może zamiast oddzielać ziarno od plew w tej nieszczęsnej odezwie, powinien pan stanowczo ją potępić razem z całym tym kanapowym stowarzyszeniem. A potem robić swoje, bez skojarzeń z oszołomami.
Powtarzam: nie mogliśmy nie przyznać, że mamy krytyczny stosunek do polityki historycznej wobec Śląska. Lekceważący stosunek, jaki wyraziliśmy wobec wybryku ZLNŚ, był odpowiedni. To nie jest poważny partner do dyskusji. Czy gdybyśmy napisali, że Roczniok jest rosyjskim agentem, byłoby to wyraziste? W końcu dla Rosjan jest pożyteczny...

Chyba tylko dla nich, bo Roczniok szkodzi nawet swojej organizacji. A przy okazji rykoszetem obrywa RAŚ i jej misternie budowana kolorowa układanka pozytywnych marszów, happeningów i petycji.
Uważam, że w dalszej perspektywie polityka ZLNŚ nam nie zaszkodzi, a wręcz doprowadzi do silniejszego rozgraniczenia RAŚ i grupek radykałów, które wyrastają również na Śląsku. Liczę się z tym, że jakieś konsekwencje działań Rocznioka jednak poniesiemy, ale obserwatorzy śląskich ruchów regionalnych na pewno dostrzegą intelektualną marność i fatalny styl jego prób zaistnienia. Zarzucając kłamliwą politykę władzom polskim i samemu stając po stronie kłamców, ZLNŚ sam podważył swoją wiarygodność.

Problem w tym, że wśród obserwatorów śląskich ruchów regionalnych w innych częściach Polski dominują tacy, dla których ZLNŚ to mniej więcej to samo, co RAŚ. Opinia o Ślązakach-separatystach i rewizjonistach już poszła w świat.
Tu szkoda jest rzeczywiście spora. Ślązacy i tak nie mają zbyt dobrej marki w Polsce. Rosjanie zresztą też. Roczniok wywołał erupcję niechęci, której nie jesteśmy w stanie kontrolować. Nie mamy wpływu na tego człowieka. Możemy tylko piętnować głupotę i intelektualną miałkość jego wystąpień. Nie bez przyczyny rozstaliśmy się z tym panem w RAŚ przed dwoma laty.

Powód?
Szereg tarć, jakie nasilały się pomiędzy władzami ruchu i nim. Roczniok posunął się za daleko, gdy namawiał do politycznego sojuszu z Samoobroną. Nie mam wątpliwości, że jego najnowsza próba zwrócenia na siebie uwagi też ma podtekst polityczny. Roczniok szuka radykalnego elektoratu, który nie mieści się w ideologii RAŚ. Według mnie, nie ma szans. Moje obecne stosunki z Roczniokiem są bardzo napięte.
Ale Kołodziejczyk wciąż jest członkiem RAŚ, co zarzuca panu m.in. pański antagonista, Piotr Spyra.
Gdyby za głupie wypowiedzi ludzi wyrzucano ze stowarzyszeń, Polski Śląsk Spyry już dawno byłby w stanie likwidacji.

Kołodziejczyk nie powinien być usunięty z RAŚ?
Jest szeregowym członkiem naszego ruchu, swego czasu bardzo zasłużonym. Nie ma żadnego wpływu na funkcjonowanie RAŚ. Jedynym powodem do jego wyrzucenia mogłoby być działanie na szkodę stowarzyszenia.

Firmując haniebne, godzące w dobre imię Śląska oświadczenie, Kołodziejczyk nie działa na szkodę RAŚ?!
Przedyskutujemy tę kwestię na posiedzeniu zarządu. Jeśli sąd koleżeński uzna, że zasłużył na karę, z pewnością ją poniesie.

Co pan robi, gdy pana ktoś obraża?
Chrystus mówił, że trzeba nadstawić drugi policzek. Ale dawno nic takiego mi się nie zdarzyło. Choć ostatnio regularnie mnie i wszystkich Ślązaków obraża działalność Andrzeja Przewoźnika, sekretarza Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, który perfidnie lekceważy historyczne problemy tego regionu.

Przewoźnik pana obraża, a Roczniok nie?
Jego oświadczenia obrażają ludzką inteligencję. Prymitywne obelgi na mnie nie działają.