Babcie, dziadkowie i kredyt do spłacenia

Seniorzy w wieku powyżej 65 lat stanowią 18 proc. wszystkich osób spłacających kredyty w Polsce – wynika z najnowszych danych Biura Informacji Kredytowej. W naszym regionie w tym gronie znalazło się 363 731 osób. Łączna suma zadłużeń seniorów w Śląskiem wynosi 3 761 499 526 zł. W skali kraju jest to ponad 25,7 mld. Średnio do spłaty seniorzy w Śląskiem mają 6 637 zł.

Raty za nowy sprzęt AGD spłacają Zofia i Jerzy Kluczni, emeryci z Sosnowca, którzy doczekali się pięcioro wnucząt. – Z emerytur nie udałoby się uzbierać na gruntowny remont kuchni i wyposażenie jej w nowy sprzęt, a właśnie na to potrzebowaliśmy większych pieniędzy – przyznają. I od razu zaznaczają, że nim zdecydowali się na taki krok, długo wyliczali wszystkie opcje (nieraz też przekładali sam remont).

– Do wzięcia rat podeszliśmy bardzo rozważnie. Sprawdziliśmy, czy czasem nie zabraknie nam na spłatę, przecież obydwoje jesteśmy na emeryturze. Nie mamy innych źródeł dochodu – podkreślają. Swojej decyzji nie żałują. Wyremontowana kuchnia wyjątkowo przypadła do gustu ich wnuczkom. Dla nich okazała się sporym ułatwieniem.

– Dziś średnia emerytura wynosi nieco ponad dwa tysiące złotych. Nie ma się co dziwić, że emeryci muszą wspomagać się kredytami – przyznaje Grażyna Bukiera, seniorka z Katowic. – Ja nazywam siebie szczęściarą. Do tej pory nie musiałam się zadłużać. Ale moje koleżanki nie są już w tak dobrej sytuacji. Wiele z nich pomaga finansowo dzieciom i wnukom, a skąd mają brać pieniądze, gdy emerytura jest tak niska – dodaje.

Jak wyliczyli eksperci z BIK, w podobnej sytuacji jak emeryci z Sosnowca, w całym regionie jest 363 731 osób powyżej 65. roku życia. Więcej, bo 56 proc. jest wśród nich kobiet. W sumie kwota zadłużenia 
kobiet i mężczyzn wynosi 
3 761 499 526 zł.
Okazuje się, że panowie zaciągają wyższe kredyty. Średnia kwota do spłaty w Śląskiem wynosi bowiem 6 637 zł. W przypadku pań jest to 5 894 zł, a u panów, których jest mniej, to średnio 7 627 zł.

Z danych BIK dowiemy się też, że dzisiejszy 65-latek ma udział we wszystkich rodzajach kredytów. Spłaca kredyty mieszkaniowe (6,2 mld zł), konsumpcyjne (17,5 mld zł), karty kredytowe (1 mld zł) oraz limity debetowe (0,95 mld zł).
– Nie bez znaczenia jest stabilność ich dochodów oraz samodzielność mieszkaniowa, która wynika z posiadania najczęściej własnościowej nieruchomości. Może to plasować seniorów w lepszej sytuacji niż w przypadku osób na dorobku rodzinnym czy zawodowym – podkreśla prof. Waldemar Rogowski, główny analityk kredytowy BIK. – Z pewnością dzisiejsi sześćdziesięciolatkowie są aktywni zarówno społecznie, jak i sportowo, dłużej pracują zawodowo, realizują plany na przyszłość, niemniej z pewnością młodsze pokolenia wciąż mogą liczyć na starszych i właśnie od nich nadal otrzymują dużo pomocy – dodaje prof. Rogowski.

Dlaczego seniorzy zaciągają kredyty? Jak podkreślają eksperci z Krajowego Rejestru Długów, którzy przygotowali podobne zestawienie, powody są niezmienne od lat: niewystarczające dochody, zaciąganie zobowiązań na rzecz młodszych członków rodziny, śmierć współmałżonka.

– Wielu seniorów musi dwa razy obejrzeć każdą złotówkę, zanim zdecyduje się, w jaki sposób ją wyda. Bardzo często bywa tak, że świadczenia emerytalne są na niewystarczającym poziomie, aby jednocześnie zapłacić za mieszkanie i bieżące rachunki, kupić kosztowne leki i mieć pieniądze na życie – tłumaczy Adam Łącki, prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej SA. I jak dodaje, część emerytów sięga wtedy po kredyty i pożyczki, zwłaszcza ci, którzy dopiero co przeszli na emeryturę i kompensują sobie w ten sposób niższe dochody. Kredyt to też ratunek, gdy wyskoczy większy wydatek.

Dziadkowie zaciągają pożyczki na prośbę dzieci czy wnuków, zwłaszcza gdy ci nie mają wystarczającej zdolności kredytowej. To zjawisko obserwowane od kilku lat. Banki i parabanki chętnie ich udzielają, bo emeryci uchodzą za wyjątkowo solidnych klientów. Ich dochody nie są wprawdzie wysokie, ale za to regularne i pewne. – Starsi ludzie nie mają serca odmówić swoim wnukom, kiedy ci proszą o wzięcie dla nich pożyczki. Nie byłoby w tym problemu, dopóki krewni spłacaliby zobowiązania, tak jak obiecali. Rzeczywistość jest jednak zupełnie inna. Z biegiem czasu okazuje się, że wnuki nie płacą rat – podsumowuje Jakub Kostecki, prezes firmy windykacyjnej Kaczmarski Inkasso.

Jak wynika z danych Krajowego Rejestru Długów, liczba zadłużonych seniorów systematycznie rośnie.

Do tego najwięcej z nich mieszka właśnie u nas, w Śląskiem. Także u nas padł rekord w wysokości zadłużenia. – Rekordziście, 78-letniemu mieszkańcowi powiatu pszczyńskiego z województwa śląskiego, uzbierało się aż 8,4 mln złotych długu. Za tę kwotę mógłby kupić w Katowicach 42 mieszkania dwupokojowe – mówi Adam Łącki, prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej SA. Zauważa też, że w gronie zadłużonych seniorów przeważają kobiety. To odwrotna proporcja niż w przypadku wszystkich zadłużonych konsumentów, gdzie to 2/3 stanowią mężczyźni. – Panie żyją średnio niespełna 82 lata, podczas gdy życie panów trwa prawie 74 lata. W chwili śmierci męża wszystkie zobowiązania spadają na barki wdowy. W tej sytuacji znacznie trudniej o terminową spłatę, ponieważ dochód gospodarstwa domowego w znacznym stopniu maleje – dodaje Łącki.