Gmina Kroczyce należy do pereł jurajskiego krajobrazu!

Pod względem fizyko-geograficznym gmina położona jest w większości na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, reprezentowanej przez Wyżynę Częstochowską - jeden z czterech jurajskich mezoregionów geograficznych. Wyżyna Częstochowska obejmuje około 85% powierzchni gminy od granic zachodnich do linii Siedliszowice - Pradła - Biała Błotna na wschodzie. Natomiast skrajna wschodnia część gminy z kompleksem Lasów Pradelskich położona jest na Progu Lelowskim wchodzącym w skład Wyżyny Przedborskiej - jednego z makroregionów Wyżyny Małopolskiej.

Położenie gminy decyduje o bardzo dużym udziale obszarów chronionych na jej terenie. Obszary prawnie chronione zajmują 10 409 ha, co stanowi 94,4% ogólnej powierzchni gminy. Na Park Krajobrazowy Orlich Gniazd przypada 2 545 ha, otulinę 7 819 ha a rezerwat przyrody nieożywionej „Góra Zborów” 45 ha. Gmina należy do gmin atrakcyjnych pod względem turystyczno-krajobrazowym. Na terenie tym licznie występują ostańce skalne oraz jaskinie. Wyznaczone są również malownicze szlaki i trasy turystyczne. Walory rekreacyjne wzbogacają zbiorniki wodne oraz stawy rybne.

Grunty leśne stanowią około 32,7% ogólnej powierzchni gminy Kroczyce. Lasy porastają teren gminy dość równomiernie. Największy zwarty kompleks leśny stanowią Lasy Pradelskie. Inne duże zespoły leśne występują w paśmie Skał Kroczyckich w zachodniej części gminy. Kompleksy leśne częściowo związane są także z dolinami dwóch głównych rzek gminy, tj. Krztyni i Białki Zdowskiej. Nieco mniejsze kompleksy występują m.in. w rejonie Dobrogoszczyc (Las Ściegna), a także pomiędzy Lgotą Murowaną a Piasecznem (Rzyczyska).

Wody powierzchniowe na terenie gminy reprezentowane są głównie przez Krztynię, Białkę Zdowską oraz niewielkie dopływy. Prawie cały obszar gminy odwadniany jest przez Krztynię (lewostronny dopływ Pilicy) oraz jej dopływy: Białkę i Żebrówkę. Natomiast niewielki obszar położony w północno - zachodniej części gminy odwadniany jest przez inny dopływ Pilicy, tj. Białkę Lelowską. Oprócz cieków wodnych wody powierzchniowe tworzą także: zespół rozlewisk poniżej zapory w Dzibicach, kompleks stawów hodowlanych w Białej Błotnej, zalew rekreacyjny w Siamoszycach, zbiorniki wodne w Przyłubsku. Gmina charakteryzuje się największym udziałem powierzchniowych zbiorników wód stojących na terenie powiatu zawierciańskiego.

Wody podziemne na terenie gminy zgromadzone są w jurajskim GZWP Nr 326, który występuje prawie na całym jej obszarze. Zbiornik ten charakteryzuje się niskim stopniem naturalnej odporności na zanieczyszczenia, co jest cechą większości szczelinowo - krasowych zbiorników Monokliny Krakowsko - Śląskiej o dużych zdolnościach infiltracyjnych i przeważnie słabym naturalnym zabezpieczeniu przed infiltracja z powierzchni ziemi.

Tak niebagatelny potencjał przyrodniczy zobowiązuje do szczególnej dbałości o środowisko naturalne. Gmina od lat podejmuje szereg działań zmierzających do poprawy stanu środowiska.

Gospodarka odpadami

Od blisko dekady realizowane są programu usuwania azbestu z budynków prywatnych na terenie Gminy Kroczyce. Od 2008 roku usunięto i unieszkodliwiono łącznie 647 ton azbestu. W ostatnich latach dzięki dofinansowaniu z NFOŚiGW oraz WFOŚiGW demontaż, transport i utylizacja azbestu przeprowadzany jest bezkosztowo dla mieszkańców biorących udział w programie. W zakresie gospodarki odpadami gmina podejmuje także działania edukacyjne, podmiot odbierający odpady z terenu Gminy Kroczyce w zakresie swoich obowiązków ma także przeprowadzenie akcji informacyjno-edukacyjnej wśród mieszkańców oraz wizyt studyjnych dla uczniów z naszych szkół. Zbieranie i segregowanie odpadów wspomagane jest przez dodatkowe kompostowniki rozdawane mieszkańcom gminy. W tym roku rozdano już niespełna 400 kompostowników.

Ochrona atmosfery

Wszystkie budynki użyteczności publicznej zostały poddane termomodernizacji z udziałem środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Zmodernizowano oświetlenie uliczne, a dalsze dobudowy i unowocześnienia są planowane. W latach 2011-2013 zrealizowano projekt, którego przedmiotem była modernizacja instalacji ciepłej wody użytkowej poprzez montaż instalacji solarnych na 648 budynkach mieszkalnych na terenie Gminy Kroczyce, co stanowi prawie połowę budynków mieszkalnych. Aktualnie trwają prace nad przygotowaniem aplikacji do Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 na zadanie polegające na montażu instalacji fotowoltaicznych na budynkach prywatnych z terenu Gminy Kroczyce. Złożono ponad 700 deklaracji udziału w projekcie!

Gospodarka wodno-ściekowa

W ostatnim czasie Gmina Kroczyce stawia także na działania związane z gospodarką wodno-ściekową. Gmina położona jest w zlewni Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Częstochowa E 326 (GZWP nr 326), a mocno ograniczona infrastruktura sanitarna wpływa na jego zanieczyszczenie. Jest to górno jurajski zbiornik wód podziemnych, szczelinowo-krasowy wydzielony w skałach monokliny krakowsko-śląskiej, pyłowych a miejscami marglistych górnej jury. Jego wodonośność uzależniona jest od stopnia spękania i skrasowienia skał. Zbiornik nie jest izolowany od powierzchni, stąd niezwykle ważna jest właściwa polityka wodno-kanalizacyjna na jego obszarze. Zmodernizowano oczyszczalnię ścieków w Siamoszycach z udziałem środków PROW 2013-20017. Aktualnie trwa budowa oczyszczalni ścieków w Kostkowicach oraz I etap budowy kanalizacji sanitarnej od Podlesic do oczyszczalni ścieków w Kostkowicach o długości niespełna 9 km. Zadanie otrzymało wsparcie unijne w ramach RPO WSL 2014-2020 (ZIT). Przygotowujemy się także do złożenia kolejnego wniosku o dofinansowanie UE (RPO WSL 2014-2020) na kolejne etapy kanalizacji. Aplikacja będzie złożona jeszcze w III kwartale 2017 roku. W ocenie jest kolejny projekt pretendujący do dofinansowania ze środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 na budowę odcinka kanalizacji w Kostkowicach.

Obszary chronione

Gmina partycypowała także w projekcie LIFE+ pn. „Ochrona cennych przyrodniczo siedlisk nieleśnych, charakterystycznych dla obszaru Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd”, który był odpowiedzią na niepożądane zmiany w obrębie muraw kserotermicznych oraz ochrony cennego endemitu warzuchy polskiej. Program realizowany przez Województwo Śląskie – Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego miał na celu umożliwienie zachowania i kompleksową ochronę cennych, charakterystyczny siedlisk nieleśnych (z Załącznika I Dyrektywy) dla obszarów Natura 2000 na Wyżynie Częstochowskiej (w Parku Krajobrazowym Orlich Gniaz) tworząc w ten sposób układ ciągów krajobrazowych i przyrodniczych – „korytarzy ekologicznych”. Projekt realizowany był na obszarze Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd, w tym na terenie Ostoi Kroczyckiej.