Program Czyste Powietrze ma 5 lat. Jego liderem jest województwo śląskie

- 19 września minęła 5. rocznica funkcjonowania programu „Czyste powietrze”, który wprowadziliśmy wraz z 16 wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska. On ewoluował. Jego najnowsza wersja obowiązuje od 3 stycznia 2023. Po ilości składanych wniosków widać, ze te ostatnie zmiany były strzałem w dziesiątkę. Około 5 tys. wniosków tygodniowo wpływa do wszystkich wojewódzkich funduszy. Pięć lat programu „Czyste powietrze” to 700 tys. osób, które z niego skorzystało na blisko 18 mld zł. Nigdy w historii Polskie nie było takiego programu - powiedział Paweł Mirowski, wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska w Warszawie, podczas konferencji podsumowującej 5-lecie programu "Czyste powietrze" w Miedźnej.

Wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska podkreślił, że ogromnym walorem tego programu jest to, że pozwala on nie tylko na wymianę starych pieców, ale także na poprawę efektywności energetycznej budynku, bo dofinansowuje także jego docieplenie.

- To powoduje, że możemy oszczędzić nawet 70 proc. energii! - stwierdził wiceprezes Mirowski, dodając, że program "Czyste powietrze" jest wprawdzie nazywany programem antysmogowym, ale tak naprawdę jest programem kompleksowym.
- Najcenniejsza jest ta energia, której nie zużyjemy do ogrzania naszego domu - zaznaczył Paweł Mirowski.

Wiceprezes NFOŚiGW powiedział też, że program "Czyste Powietrze" to także zasilenie naszego gospodarstwa domowego w energię, bo od maja 2020 program ten ma też walory, które daje program "Mój prąd”, ale nie musimy składać dodatkowego wniosku, dofinansowanie w wysokości do 15 tys. zł w jednej instalacji można uzyskać w ramach programu "Czyste powietrze".

- Na tym etapie, przy tych 700 tys. wnioskach oszczędzamy 8,8 terawatogodziny energii, którą zużywamy do ogrzania domu, a zmniejszymy emisję CO2 o 0,3 mln ton. To są potężne efekty ekologiczne - podkreślił Paweł Mirowski.

Prezes NFOŚiGW podkreślił że jedynym liderem programu "Czyste powietrze" jest województwo śląskie.

Tutaj tych wniosków złożonych zostało ponad 105 tys. na kwotę ponad 2 mld zł - powiedział.

Prezes NFOŚiGW mówił i to że program "Czyste powietrze" żyje i zmienia się pod kątem coraz większego dotarcia do beneficjentów, zwiększenia dostępności i ułatwień w aplikowaniu o środku

- Od 2021 realizujemy ten program także z samorządami gminnymi poprzez organizację punktów konsultacyjnych. Ta dotacja dziś w wynosi aż 136 200 zł. Tyle możemy otrzymać na wymianę "kopciucha" i docieplenie domu i Polacy pokazują , że zmiany wprowadzone 3 stycznia są dobre i korzystają z programu. 150 tys. wniosków na ponad 7,5 mld zł – tyle zostało złożonych od 3 stycznia. Zmiany wypracowane z wojewódzkimi funduszami podwyższyły dotację, ale i ułatwiły rozliczenie dotacji - mówił prezes Mirowski.

- 103 mld zł do 2029 r.! Te środki są dostępne, wnioski są w naborze ciągłym. A w najbliższym czasie chcemy podjąć kroki, które mają ten program jeszcze bardziej rozpropagować - powiedział wiceprezes Mirowski.

Powstanie system operatorów programu. Będą to osoby, które bezpłatnie pomogą wypełnić wniosek, ale też pomogą wybrać wykonawcę i w ogóle przeprowadzić przez cały proces inwestycyjny wraz z rozliczeniem zadania. Można ich nazwać ekodoradcami. Na początku zaczną działać na bazie trzech pilotaży - w województwach świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim i małopolskim. Dla całego kraju ten system zostanie wprowadzony w 2024 r.

Jest też pomysł na to, by ambasadorami programu "Czyste powietrze" stali się też sołtysi i zaczęli propagować go w swoich środowiskach.

- 29 września 2023 r. uruchamiamy kolejną odsłonę – "Ciepłe mieszkanie". To oferta dla zabudowy wielorodzinnej, która też stanowi źródło zanieczyszczenia powietrza29 września 2023 r. uruchamiamy kolejną odsłonę – "Ciepłe mieszkanie". To oferta dla zabudowy wielorodzinnej, która też stanowi źródło zanieczyszczenia powietrza - powiedział Paweł Mirowski.

O dofinansowanie wymiany pieców i docieplenia budynków będą mogły się starać wspólnoty od 3 do 7 lokali.

W konferencji podsumowującej pięć lat programu "Czyste powietrze" wziął udział także poseł Grzegorz Gaża, pszczynianin., który przypomniał, że pięć lat temu Pszczyna miała 125 dni w roku z przekroczonymi normami pyłu zawieszonego w roku, dziś mam mniej niż 60.

Liderem programu "Czyste powietrze" w województwie śląskim jest gmina Miedźna (powiat pszczyński)., która ma podpisane wnioski na blisko 6 mln zł, a już ponad 2 mln zł zostało wydanych.

- W maju 2021 r. podpisaliśmy umowę z prezesem Tomaszem Bednarkiem z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i to nam pozwoliło działać. Od tego czasu mieliśmy prawie 1300 konsultacji oraz prawie 230 wniosków napisanych, przyjętych i zrealizowanych przez program "Czyste powietrze" - mówił wójt Jan Słoninka, dodając, że program ograniczania niskiej emisji Miedźna zaczęła już na własną rękę w 2018 r. i odtąd od września 2023 r. udało się wymienić 510 pieców. Kosztowało to gminę 7,5 mln zł.

O tym mówił Andrzej Szczygieł, naczelnik Wydziału Monitoringu Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.

- Ocena za 2022 r. wykazała na terenie województwa śląskiego najlepszą jakość powietrza w historii pomiarów. W przypadku pyłu zawieszonego PM 10 na terenie województwa i całej Polskiego nie było przekroczenia normy średniorocznej wynoszącej 40 mikrogramów na metr sześcienny. Jeśli chodzi o pył zawieszony PM 2,5 to znaczna część województwa śląskiego wyszła już ze strefy z przekroczeniami i w tej części jest gmina Miedźna. Tutaj w roku 2022 mieliśmy dochowaną już bardziej rygorystyczną normę dla pyłu zwieszonego PM 2,5 wynoszącą 20 mikrogramów na metr sześcienny (a jeszcze kilka lat temu obowiązywała norma 25 mikrogramów na metr sześcienny). Na wszystkich stacjach woj. śląskiego zmniejszyła się liczba dni z dobowymi przekroczeniami pyłu zawieszonego PM 10, dla której norma określona jest na poziomie 50 mikrogramów na metr sześcienny. Najważniejszą informacją jest zmniejszenie się liczby dni z przekroczeniami tzw. stanów alertowych, czyli poziomu informowania i poziomu alarmowego. Zmniejszyły się też maksymalne wartości stężenia pyłu zawieszonego jeśli chodzi o wartości średniodobowe. W 2017 r. stężenie pyłu zwieszonego PM 10 średniodobowe dochodziło do wartości 860 mikrogramów na metr sześcienny, w roku 2022 r. maksymalne stężenie pyłu zawieszonego PM 10 doszło do wartości 208 mikrogramów na metr sześcienny, czyli czterokrotny spadek. I od czterech lat nie mieliśmy zanotowanego na naszych stacjach przekroczenia dawnego poziomu alarmowego, a to było 300 mikrogramów na metr sześcienny. Liczba dni z tym przekroczeniem była kiedyś powyżej 30, a jeśli chodzi o ostatnie cztery lata, to w roku 2022 mieliśmy 5 dni z przekroczeniem nowego poziomu informowania, który został określony na wartość 150 mikrogramów. W 2023 r. zanotowaliśmy tylko dwa dni z przekroczeniem poziomu alarmowego i najwyższa wartość do tej pory dla pyłu zwieszonego PM 10 w woj. śląskim wyniosła 202 mikrogramy na metr sześcienny. Poprawa jest zatem ogromna - powiedział Andrzej Szczygieł , naczelnik Wydziału Monitoringu Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.

Spotkaniu w Miedźnej towarzyszyła prezentacja Uniwersyteckich Laboratoriów Kontroli Atmosfery (ULKA), badające jakość powietrza na terenie województwa śląskiego. Od 2016 r. naukowcy i studenci Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach dysponują pierwszym w Polsce napowietrznym laboratorium umieszczonym w koszu załogowego balonu na ogrzane powietrze. Balon wynosi Uniwersyteckie Laboratoria Kontroli Atmosfery (ULKA) na wysokość 4 km, krąży nad miastami śląskiej metropolii, zbierając kompleksowe dane na temat jakości powietrza, którym oddychają jej mieszkańcy oraz kierunków przemieszczania się zanieczyszczeń. W projekcie uczestniczą naukowcy wielu dyscyplin: meteorolodzy, klimatolodzy, mineralodzy, biolodzy, fizycy, chemicy i hydrolodzy.