Raciborski styczeń

W XIII wieku jego mury obronne pozwoliły na uchronienie się przed pustoszącymi Polskę Tatarami, zaś prężnie działające zakony, jak przykładowo dominikanie i dominikanki, uczyniły z miasta ognisko oświaty i nauki. Tutaj też na przełomie XIII/XIV wieku kształcił się Peregryn z Opola, a potem pisał swoje słynne kazania.

Wyjątkową pozycję Raciborza dawało jego dobre usytuowanie na pograniczu polsko-morawsko-czeskim. Kwitł handel, rzemiosło i rolnictwo. Dawni raciborzanie, jeszcze do połowy XX wieku, byli charakterystycznymi postaciami na śląskich targowiskach. Ich produkty były uważane za dobre i tanie. Starsi rybniczanie czy wodzisławianie często jeszcze wspominają, że na ich targu stały - racibołrzanki z kapustoł - jednocześnie próbując naśladować raciborską gwarę z jej charakterystycznym "oł".

Dzisiejszy Racibórz stoi chyba przed poważną pracą nad ponownym wypromowaniem swego miasta, a przecież jest tu rzeka Odra, wiele starych kościołów, remontowany zamek czy czekająca na odnowienie tradycja pieczenia pierników. Warto pomyśleć też nad wielkim styczniowym karnawałem, z korowodami i petardami, z koncertami orkiestr dętych na rynku itd. A dlaczego styczniowym? Otóż właśnie dawni raciborzanie (do czasu aż zakazały tego niemieckie rządy za Bismarcka pod koniec XIX wieku) wyjątkowo świętowali w styczniu odpusty dwóch swoich wielkich patronów: św. Marcelego - 16 stycznia i świętobliwej Ofki - 17 stycznia.

MARCELI. Kierował on Kościołem jako papież Marceli I od maja 306 roku do 16 stycznia 307 roku. W jego czasach podczas rzymskich prześladowań wielu chrześcijan wyrzekło się wiary i powstał problem ich powrotu do Kościoła. Papież Marceli I stał na stanowisku, by tacy ludzie poddali się ostrej pokucie.
Wiarołomni chrześcijanie przeciwstawiali się temu i krytykowali Marcelego. Takie spory w Kościele były na rękę pogańskiemu cesarzowi Maksencjuszowi, który oskarżył papieża Marcelego o wywołanie publicznych niepokojów. Pobito go i zesłano na wygnanie, gdzie został pasterzem bydła i zmarł w nędzy. Stąd św. Marceli jako patron pasterzy i stajennych stał się też patronem dawnej raciborskiej służby stajennej i pasterzy. A od 1241 roku św. Marceli stał się patronem całego Raciborza, kiedy na krótko po jego odpuście miasto zaatakowali plądrujący Śląsk Tatarzy. Zdobyli znaczną część kraju, ale Raciborza nie pokonali. Uznano to za cud św. Marcelego. Odtąd każdego 16 stycznia przez setki lat urządzano w mieście procesje dziękczynne i odpustowe festyny.

OFKA, czyli Eufemia, urodzona około 1300 roku, to córka księcia raciborskiego Przemysława, która wstąpiła do ufundowanego przez ojca klasztoru dominikanek w Raciborzu. Spędziła tam 45 lat, w czasie których przekształciła klasztor w liczący się na Śląsku ośrodek religijny i edukacyjny, o czym świadczy duża liczba książęcych córek wysyłanych tam na wychowanie. Przyczyniła się też Ofka do powstania w Raciborzu jednego z najstarszych w Europie bractw religijnych. A chodzi o zatwierdzone w roku 1334 przez papieża Jana XXII - Bractwo Najświętszej Maryi Panny, zwane też Bractwem Literackim. Znana też była Ofka z pobożności, zaś ze względu na pomoc ubogim i chorym, już za życia uchodziła za osobę świętobliwą. Zmarła 17 stycznia 1359 roku, a jej trumna przechowywana jest w Kaplicy Polskiej kościoła Wniebowzięcia NMP w pobliżu raciborskiego Rynku.
[email protected]