Rozmowa z abp. Wiktorem Skworcem, metropolitą katowickim, o Metropolitalnym Święcie Rodziny

,,Rodzina - wspólnota pokoju” - to hasło przewodnie tegorocznego Metropolitalnego Święta Rodziny. Jak je interpretować?

Towarzysząca świętowaniu myśl przewodnia ma pomóc na nowo ukazać rolę rodziny jako podstawowego środowiska pokoju; uczącego budowania pokoju zarówno w skali mikro - samej rodziny i najbliższego jej otoczenia, jak i makro - społeczeństwa i ludzkiej rodziny. Poprzez obecne hasło chcemy przypomnieć, że rodzina jest pierwszą szkołą humanizacji człowieka, a co za tym idzie i całego społeczeństwa. Wzorce zachowań przekazywane w rodzinach świadomie (przez proces wychowania), bądź nieświadomie (przez własny przykład) mają realny wpływ na życie społeczne. Relacje i atmosfera panujące w rodzinie mają swoje odzwierciedlenie w konkretnych postawach społecznych osób tworzących rodzinę. Potwierdzają to obserwacje wychowawców, nauczycieli i katechetów.

Rodzina pełni niezastąpioną rolę w procesie kształtowania przyszłych pokoleń. To w rodzinie młody człowiek doświadcza i uczy się uczciwości, sprawiedliwości, szacunku. To właśnie w rodzinie, „wśród swoich” dziecko uczy się akceptacji innych, wrażliwości i szacunku wobec drugiego człowieka. To w domu młody człowiek uczy się podstawowych słów życia rodzinnego i społecznego: proszę, dziękuję, przepraszam.

Rodzinne świętowanie zacznie się w tym roku od uroczystej niedzielnej mszy świętej w Katedrze Chrystusa Króla w Katowicach w intencji małżeńskich jubileuszy. Statystyki rozwodowe dowodzą, że wytrwać w związku małżeńskim w XXI wieku nie jest łatwo. Jest szansa, żeby było lepiej?

Rok temu podczas mszy jubileuszowej w katowickiej Katedrze zebrało się kilkaset małżeństw świętujących swoje jubileusze. Zdecydowaną większość stanowili małżonkowie obchodzący swój złoty jubileusz. Wśród uczestników byli także jubilaci przeżywający swoją 70. rocznicę ślubu, co zasługuje na szczególne wyróżnienie i uznanie.

To wielkie święto małżonków jest najlepszym dowodem na to, że miłość, która nie jest przecież jedynie ulotną emocją, łączy się z decyzją trwania przy drugim człowieku, „zaślubionym” na dobre i na złe, co - jak się okazuje - jest możliwe dzięki łasce sakramentu małżeństwa.

Wiele się dzisiaj mówi o kryzysie małżeństwa i rodziny, mówi się o kryzysie powołań do kapłaństwa i życia zakonnego. Wydaje się, że wspólnym mianownikiem tychże zjawisk jest zafałszowane rozumienie miłości, a w niedalekim tle promocja niewierności!

To dlatego tak wielu zapomina, czym jest prawdziwa miłość; to dlatego trwa poszukiwanie szczęścia w jej namiastkach, w ulotnych emocjach, w zaspokojeniu egoistycznych potrzeb, w pogoni za dobrami materialnymi. Jednak to wszystko nie jest w stanie zaspokoić pragnienia prawdziwej bezinteresownej miłości i akceptacji człowieka w całym jego bogactwie zalet i wad, od których przecież nikt z nas nie jest wolny. Człowiek potrzebuje kogoś, kto go ceni nie ze względu na bogactwo, władzę, sukcesy, które odnosi, ale dlatego, że jest tym, kim jest w swojej najgłębszej istocie. Tego pragnienia nie da się zaspokoić kolejną przelotną znajomością, kupnem drogiej rzeczy. To wewnętrzne pragnienie może zaspokoić jedynie Bóg i człowiek, stworzony przecież na obraz i podobieństwo Boga - małżonek, który kocha miłością bezinteresowną.

Jako wspólnota Kościoła nie pozostajemy oczywiście obojętni wobec wyzwań, które niesie współczesny świat. Nie przymykamy oczu na problemy współczesnych małżeństw i rodzin, ale staramy się wychodzić im naprzeciw. Między innymi dlatego pracujemy nad ciągle nowymi, coraz bardziej adekwatnymi do potrzeb młodych ludzi formami przygotowania do sakramentu małżeństwa. Programy proponowane w naszej archidiecezji i szerzej, mają wspomagać narzeczonych we wzajemnym poznawaniu się i uczeniu miłości bezinteresownej oraz w nawiązywaniu coraz bardziej osobowej relacji z Bogiem, który jest źródłem prawdziwej Miłości.

Chcemy towarzyszyć także małżonkom w ich drodze, na różnych etapach ich życia małżeńskiego i rodzinnego. Dlatego powstały programy formacyjne dla małżeństw i rodzin, które są realizowane w naszych parafiach. Poprzez te formy towarzyszenia małżonkom chcemy wspierać rodziny w rozwoju ich wzajemnej miłości, w przezwyciężaniu trudności, na które napotyka rodzina, ale również wspomagać je w pogłębianiu ich wiary.

Jedną z idei promowanych w ramach MŚR jest rodzicielstwo zastępcze...

Rodzicielstwo zastępcze jest ciągle ważnym i aktualnym tematem, wezwaniem i zadaniem. Dlatego z wdzięcznością i wzruszeniem patrzę na małżonków, którzy bezinteresownie otwierają się na dzieci pozbawione własnych rodziców i rodzin, a przyjmując je pod swój dach, otaczają rodzicielską miłością. Myślę tu zarówno o przypadkach pełnej adopcji, jak i o tych rodzinach, które pełniąc rolę rodzin zastępczych przyjmują dzieci na określony czas.

Ze szczególnym podziwem warto spojrzeć na te rodziny, które do swojego grona przyjmują dzieci chore, niepełnosprawne, wymagające szczególnej troski i miłości. Właśnie takie rodziny są świadectwem miłości bezinteresownej, oddanej, czułej i delikatnej.

Warto docenić również trud wielu osób zaangażowanych w pomoc rodzinom przeżywającym swoje trudności, dzieciom oddzielonym - z różnych przyczyn - od swoich rodziców. Jest to bez wątpienia duże grono różnych specjalistów, którzy z troską pochylają się nad tymi rodzinami i dziećmi.

Mimo to, jest oczywiste, że żadna instytucja, nawet najlepsza, z najbardziej wrażliwymi pracownikami nie jest w stanie zapewnić rodzicielskiego ciepła, czułości, troski. Żadna instytucja nie jest w stanie dać takiego poczucia pokoju i bezpieczeństwa, jak kochający rodzice. Dlatego wysiłki wszystkich instytucji (w tym także Kościoła), wysiłki każdego z nas powinny iść w tym kierunku, aby zapewnić dzieciom optymalne warunki rozwoju w ich własnych biologicznych rodzinach, o ile jest to możliwe.

Czego życzy ksiądz arcybiskup wszystkim śląskim rodzinom na czas świętowania i w ogóle?

Chciałbym życzyć wszystkim śląskim rodzinom, aby były autentycznymi wspólnotami pokoju. Istotnym warunkiem panowania pokoju w rodzinach jest fakt, że mają one trwały fundament wspólnych wartości duchowych i etycznych. A zatem życzę, aby każdego dnia wzrastała w rodzinach ich więź z Bogiem i wspólnotą Kościoła, która jest rodziną rodzin. Aby rodziny nigdy nie zapominały o wartościach, które były przekazywane z pokolenia na pokolenie. Między innymi takich jak: wiara, głęboka religijność, uczciwość, pracowitość, otwartość na drugiego człowieka, której na śląskiej ziemi - wielokulturowej - uczyliśmy się od pokoleń.

Rodzina żyje w pokoju, gdy przeciwstawia się egoistycznemu indywidualizmowi i łączy ze sobą jednostki, co sprzyja ich harmonijnemu współistnieniu i celowemu działaniu. A zatem życzę, aby w naszych rodzinach zawsze panowała wzajemna miłość i jedność. Niech nie zabraknie w naszych rodzinach postawy wdzięczności, przebaczania i pomocy. Oby codzienne słowa i gesty były wyrazem wzajemnej życzliwości i szacunku. Rodzina żyje autentycznie w pokoju, kiedy nikomu nie brakuje tego, co niezbędne, a majątkiem gospodaruje się w duchu solidarności, unikając nadmiaru i marnotrawstwa.

Życzę w końcu, aby wszystkie rodziny mogły zaspokoić wszystkie swoje najpilniejsze potrzeby materialne, w tym tę podstawową - pragnienie własnego mieszkania, pragnienie bycia „na swoim”. Oczywiście wszyscy winniśmy chronić się przed pokusą materializmu. Wszelkie dobra powinny być wykorzystywane w poczuciu solidarności z potrzebującymi.

Życzę również, abyśmy dbali o dobro wspólne, jakim jest nasze środowisko naturalne. Niech odpowiedzialne decyzje i postawy przyczyniają się do poszanowania środowiska naturalnego i przestrzeni, w której żyjemy. Oby wszyscy troszczyli się o nasz wspólny dom - Ziemię!