Rząd skróci kobietom urlop rodzicielski? Kosztem obowiązkowego urlopu dla ojców. Polskie prawo trzeba dostosować do unijnego

Obecnie w Polsce świeżo upieczonym mamom po porodzie przysługuje 20 tygodni urlopu macierzyńskiego oraz 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego. Pierwsze 14 tygodni urlopu macierzyńskiego przeznaczone jest wyłącznie dla matki.

Urlop rodzicielski rodzice dziecka mogą natomiast podzielić między siebie lub wykorzystać jednocześnie (wtedy wynosi po 16 tygodni dla każdego z nich).

W praktyce jednak to kobiety częściej wykorzystują pełny macierzyński i pełny rodzicielski. Co łącznie pozwala im przez rok zostać z malcem w domu. Mężczyźni natomiast mają dodatkowo dwa tygodnie tzw. urlopu ojcowskiego, który mogą wybrać zanim maluch skończy dwa lata.

Przepisy jednak wkrótce mogą się zmienić. Państwa członkowskie Unii Europejskiej do połowy 2022 roku muszą wdrożyć dyrektywę unijną i wprowadzić m.in. 2-miesięczny, płatny urlop rodzicielski dla mężczyzn. Celem nowej dyrektywy unijnej jest zwiększenie udziału drugiego rodzica w wychowaniu dziecka i umożliwienie matkom wcześniejszego powrotu do pracy.

Rząd w związku z tym początkowo planował wydłużyć o dodatkowe dwa miesiące obecny urlop rodzicielski. W dobie kryzysu wywołanego pandemią koronawirusa prawdopodobnie jednak wycofa się z pomysłu. Wydłużenie urlopu oznaczałoby bowiem dodatkowe wydatki. Wszystko wskazuje zatem, że resort pracy w związku z tym rozważy także i skrócenie urlopu rodzicielskiego kobietom do 10 miesięcy i przyznanie pozostałych dwóch miesięcy wyłącznie ojcom. Bez możliwości przeniesienia na drugiego rodzica.

W normalnych warunkach wydawało się, że możliwe będzie wydłużenie płatnego urlopu o dwa miesiące, które byłyby zagwarantowane dla mężczyzn. Dzięki temu matki mogłyby wciąż korzystać z rocznego urlopu po urodzeniu dziecka, bo obecnie tyle wynosi łączny wymiar macierzyńskiego i rodzicielskiego i to rodzice sami decydują, które z nich korzysta z urlopów – wyjaśnia "Dziennikowi Gazecie Prawnej" Stanisław Szwed, wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej.

Zaraz jednak przyznaje, że rząd z tego scenariusza będzie musiał zrezygnować. – Skutki pandemii mają istotny wpływ na budżet państwa i kondycję finansową Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. A wydłużenie urlopu oznaczałoby dodatkowe wydatki. Liczę na merytoryczne wsparcie Rady Rodziny, która działa w naszym ministerstwie, tak abyśmy mogli wprowadzić dobre rozwiązania związane z polityką demograficzną naszego kraju – mówił wiceminister.

Obecnie w Polsce, jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego, aż 99 proc. osób korzystających z urlopu rodzicielskiego to kobiety. Zwykle to bowiem mężczyźni dużo więcej zarabiają i rodziny wybierają dla siebie korzystniejsze finansowo rozwiązanie.

Na wdrożenie postanowień dyrektywy Polska ma czas do sierpnia 2022 roku. Zgodnie z nią państwa członkowskie Unii Europejskiej muszą zapewnić, aby dwa miesiące takiego urlopu przysługiwały wyłącznie ojcom, i „nie podlegały przeniesieniu”. Oznacza to, że jeśli ze swoich dwóch miesięcy nie skorzysta ojciec, nie przejdą one na matkę, tylko przepadną.