Alfabet kopalń Śląska i Zagłębia: S jak Saturn, czyli połączone górnictwo czeladzko-sosnowieckie

Spośród tych trzech zakładów najstarsza była kopalnia Milowice, którą już w latach dwudziestych XIX wieku założył ówczesny dziedzic tej wsi, Józef Błeszyński. Pod koniec tamtego stulecia nabyło ją Towarzystwo Sosnowieckie Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych. Ciekawostkę stanowi fakt, że po II wojnie światowej wydobywano tu nie tylko węgiel, ale i bentonit, surowiec wykorzystywany w przemyśle hutniczym.

Lata sześćdziesiąte XIX wieku to z kolei początek funkcjonowania kopalni Czeladź, przy której z czasem wyrosła kolonia Piaski. W 1879 roku zakład kupili Francuzi tworząc Towarzystwo Akcyjne Kopalń Węgla Czeladź, które prowadziło kopalnię aż do czasów ostatniej wojny.

Wreszcie, w latach osiemdziesiątych XIX stulecia rozpoczęła działalność kopalnia Saturn w Czeladzi. Prowadziło ją Towarzystwo Górniczo-Przemysłowe Saturn, które tworzyli m.in. przedstawiciele związanych z Łodzią fabrykanckich rodów włókienniczych. W 1950 roku zakład otrzymał nazwę KWK Czerwona Gwardia na cześć zbrojnej organizacji powołanej w 1918 roku w Zagłębiu z inicjatywy SDKPiL i PPS-Lewicy, które rozbiła potem polska policja.

Od 1976 roku dawny Saturn był ruchem I Czerwonej Gwardii, Milowice stanowiły ruch II, a kopalnia Czeladź ruch III. Na przełomie lat 80. i 90. na terenie kopalni rozpoczęto głębienie dwóch szybów tak, by możliwe było sięgnięcie do nowych złóż. Niestety, w latach 90. zostały zasypane. A w 1996 roku na Saturnie zakończyło się wydobycie... Dziś w Milowicach nie ma już śladu po kopalni, w Piaskach działa CZOK, a w Czeladzi galeria Elektrownia, jednak wieże szybowe i cechownia wciąż czekają na drugie życie. Są takie plany, trzymamy kciuki za realizację.