Niektórym dołożą do emerytury. Dla kogo rekompensaty?

Wiele osób po 2008 roku utraciło możliwość skorzystania z wcześniejszej emerytury i już się z tym, na ogół, pogodziło. Chodzi o osoby, które pracowały ciężko fizycznie lub od których wymaga się szczególnych predyspozycji, a te nie starczają na długie lata. Innymi słowy: pracowały w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Muszą teraz pracować dłużej, zgodnie z wydłużonym wiekiem emerytalnym, ale za tę pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje im rekompensata finansowa.

Kto może liczyć na dodatkowe pieniądze?

Po pierwsze; rekompensata przysługuje osobie urodzonej po 31 grudnia 1948 roku, która wykonywała pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie przed 1 stycznia 2009 roku.

Po drugie; należy wykazać się co najmniej 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze do 31 grudnia 2008 roku.

Jeśli ktoś, przykładowo, pracował ciężko fizycznie w hucie od 1995 roku i utracił możliwość uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury, to wymagany okres 15-letni kończy się w roku 2010, a więc rekompensata się nie należy. Trzeba się zmieścić z tym 15-letnim okresem do 31 grudnia 2008 roku.

Rekompensata nie przysługuje także osobie, która ma już ustalone prawo do emerytury pomostowej albo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, albo korzysta ze świadczeń kompensacyjnych dla nauczycieli.

O jakich pieniądzach jest mowa? - Wysokość rekompensaty jest wyliczana według skomplikowanego wzoru, określonego w ustawie o emeryturach pomostowych - wyjaśnia Ewa Paluch z ZUS w Chorzowie. - Jest uzależniona m.in. od: stażu pracy w ogóle (okresów składkowych i nieskładkowych), od długości okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, obniżonego wieku emerytalnego określonego dla danego rodzaju pracy, wieku osoby ubiegającej się o rekompensatę, ukończonego na dzień 31 grudnia 2008 roku.

Rekompensata nie jest samoistnym świadczeniem pieniężnym. Jest dodatkiem do kapitału początkowego, ustalonym na dzień 1 stycznia 1999 roku i łącznie z tym kapitałem podlega waloryzacjom przewidzianym dla kapitału początkowego. W efekcie powiększy podstawę obliczenia przyszłej emerytury o kilkadziesiąt, a może o kilkaset złotych.

Praca w szczególnych warunkach, czyli jaka?

Ustawa emerytalna definiuje pracę w szczególnych warunkach. To praca o znacznej szkodliwości dla zdrowia i o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagająca sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Mowa tu o pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Oznacza to, że z rekompensaty mogą skorzystać pracownicy, którzy byli zatrudnieni przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej.
Prace w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze zostały wymienione w załączniku do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w wykazach A i B.

Wykaz A opisuje prace w szczególnych warunkach, przykładowo: w górnictwie - prace pod ziemią, wydobywanie piasku podsadzkowego, anhydrytu i gipsu, przeróbka surowców skalnych, prace wiertnicze, geofizyczne, hydrogeologiczne i geodezyjne przy poszukiwaniu surowców i wody, przeróbka mechaniczna węgla, produkcja brykietów z węgla. W hutnictwie dotyczy to m.in. prac przy spiekaniu rud i wielkich piecach, na stalowniach przy rozładunku i przygotowywaniu wsadu, obsłudze mieszalników, pieców koksowniczych. Bardzo długa lista jest prac z branży chemicznej - produkcja karbidu, gazów technicznych, kwasów nieorganicznych, przetwórstwo żywic i tworzyw sztucznych, prace magazynowe, transport oraz konfekcjonowanie surowców, półproduktów i wyrobów gotowych: pylistych, toksycznych, żrących, parzących i wybuchowych itp. W budownictwie wyszczególnione są m.in. prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych, zbrojarskie i betoniarskie, cykliniarskie. W gospodarce komunalnej chodzi m.in. o prace w kanałach ściekowych, oczyszczalniach, a w leśnictwie - prace drwali, przy zrywce i wywózce drewna. Listy są naprawdę długie.

W praktyce rekompensaty górników nie dotyczą, bo oni uzyskują prawo do emerytury bez względu na ukończony wiek, jeśli wykonywali pracę górniczą stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią przez co najmniej 25 lat. Może się jednak zdarzyć, że jakiś górnik zdecyduje się przejść na emeryturę w wieku 67 lat, a wtedy rekompensata zostanie wypłacona, jeśli pracował w warunkach szczególnych przez co najmniej 15 lat przed 1 stycznia 2009 roku.

Wykaz B, prac w szczególnych warunkach, jest znacznie krótszy i dotyczy branży lotniczej, portów morskich, pracy w gorącach, rybaków, ratowników GOPR.

Jak duża grupa osób może skorzystać z rekompensaty? Trudno powiedzieć, ZUS takich statystyk nie prowadzi.

Trzeba zadbać o dokumenty

Złożony wniosek o emeryturę, w związku z ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego (a więc wydłużanego do 67 lat), jest równoczesnym wnioskiem o ustalenie rekompensaty. Nie trzeba składać osobnego wniosku, ale trzeba pamiętać, by do niego dołączyć dokumenty potwierdzające pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze: świadectwo pracy lub zaświadczenie potwierdzające wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wystawione przez pracodawcę.

- Należy też pamiętać, że przy ustaleniu 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, bierze się pod uwagę tylko te okresy zatrudnienia, w których praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy - dodaje Ewa Paluch. - Przy ustalaniu tych okresów nie uwzględnia się m.in. niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 15 listopada 1991 roku wynagrodzenie za czas choroby i macierzyństwa.
Nie sposób określić, jak liczna jest grupa emerytów, którym przysługuje rekompensata, bo ZUS takich ewidencji nie prowadzi. W województwie śląskim, że względu na jego przemysłowy charakter, na pewno dotyczy ogromnej liczby ludzi, których wciąż będzie przybywać.

Czy rekompensaty są sprawiedliwe? I tak, i nie, ale generalnie sprawiedliwości w przepisach emerytalnych nie należy szukać, bo ją tam trudno znaleźć. Dla starszego pokolenia, które utraciło możliwość skorzystania z wcześniejszej emerytury, ponieważ zmieniły się przepisy i wiek emerytalny został wydłużony, a pracowało w trudnych warunkach, jest to jakieś sprawiedliwe otarcie łez.

Wiele młodych osób po 2009 roku także pracuje w trudnych warunkach, a takiej finansowej gratyfikacji nie dostanie. No chyba że zmienią się przepisy emerytalne, czego wykluczyć nie można.

Przepisy emerytalne są tak zagmatwane, że należałoby karać ich twórców, czyli państwo polskie. Jeżeli obywatel nie jest w stanie ogarnąć prawa, które mu przysługuje, a nie jest w stanie, bo nawet ZUS ma z tym problemy, to znaczy, że interesy obywatela chyba nie są chronione należycie.

Podstawa prawna:

• ustawa z 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych, wraz z załącznikami;
• ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 roku;
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (wraz z załącznikami A i B).

Wypłata emerytury z systemu zreformowanego z uwzględnieniem rekompensaty realizowana jest w całym kraju (w każdej jednostce ZUS) dla osób, które spełnią warunki do jej przyznania.

*Śląskie jest NAJ... Ciekawe, czy to wiecie ROZWIĄŻCIE QUIZ
*Tragedia w Częstochowie. Para 18-latków zginęła w wypadku
*25 lat więzienia dla Krakowiaka, a on stoi z kamienną twarzą ZDJĘCIA
*Równica bez schroniska? Niestety to koniec
*Zaginął Akadiusz Burak. Chłopaka szuka detektyw Rutkowski