Terapia schizofrenii: pacjenci będą pod telekontrolą

Psychiatrzy z Górnośląskiego Centrum Medycznego w Katowicach-Ochojcu wymyślili rewolucyjny program wspierający leczenie chorych na schizofrenię, który może być wykorzystywany także do wspomagania tych, u których sukces leczenia zależy od systematycznego zażywania leków np. diabetyków.

Dzięki specjalnej aplikacji, pacjent i lekarz, wyposażeni w smartfony są w stałym kontakcie, także wzrokowym, bo widzą się nawzajem, zaś system nie tylko umożliwia wideowizyty, ale wysyła komunikat o konieczności zażycia leków, co chory musi potwierdzić kliknięciem. - Wprowadzeniem naszego programu jako ogólnopolskiego pilotażu jest zainteresowany NFZ. Jego skuteczności poparliśmy wynikami badania klinicznego, w którym brało udział 300 pacjentów - mówi doc. Marek Krzystanek, szef oddziału ambulatoryjnej opieki psychiatrycznej w Ochojcu.

Na schizofrenię paranoidalną choruje 200 tysięcy Polaków. Największym problemem w terapii jest brak systematyczności w zażywaniu leków przez chorych. Tymczasem zaniechanie 10 dawek zwiększa ryzyko nawrotu choroby o 10 proc., 20 dawek o 20 proc., itd. Każdy zaś nawrót niszczy nieodwracalnie receptory komórek w mózgu, które są punktem uchwytu dla leków. Dlatego każde kolejne przystąpienie do leczenia jest coraz mniej skuteczne.

Ocenia się, że polscy chorzy na schizofrenię zażywają 20-30 proc. przepisanych leków. To dramatycznie mało. Psychiatrzy z Ochojca postanowili wymyślić skuteczniejszy sposób komunikowania się z pacjentami. Tak powstał telemedyczny program, na którego realizację 8 mln zł przeznaczyło Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Pacjenci i lekarze (50 w Polsce) zostali wyposażeni w smartfony ze specjalną aplikacją, w której znalazły się: plan terapii, wideowizyty, podczas których rozmówcy widzieli się nawzajem, edukacyjne 2-3-minutowe filmiki z wypowiedziami lekarzy dotyczącymi najczęściej zadawanych przez chorych pytań, a przede wszystkim specjalny system przypominania o zażywaniu leków, zarówno na godzinę przed, jak i w momencie zażycia oraz wymagający od pacjenta potwierdzenia, że wziął tabletkę (coś w rodzaju „weź pigułkę, weź pigułkę”, jak w filmie „Seksmisja”).

- Program generuje raporty dotyczące aktywności pacjenta, co pozwala nam na stałe monitorowanie jego stanu zdrowia - tłumaczy nam doc. Marek Krzystanek, jeden z twórców programu.

W programie wzięło udział 300 pacjentów z całej Polski. Po pół roku jego trwania lekarze nie zauważyli pozytywnych efektów, ale już po roku wiedzieli, że odnieśli sukces. Przede wszystkich do 46 proc. wzrosło zażywanie przez chorych leków.

- Co zastanawiające, u pacjentów poprawa kliniczna (zmniejszenie objawów choroby, których jest trzydzieści) jest o wiele większa, niż sugeruje wynik, co zaś przekonuje, że obowiązek zażywania leków wypełniło więcej z nich, a nie wszyscy potwierdzali zażycie tabletek w programie. Naszym zdaniem, działo się tak z kilku powodów. Po pierwsze, system wymaga, by potwierdzić ten fakt w ciągu godziny, a potem się wyłącza. Sądzimy więc, że pacjent zażywał lek, ale nie zdążył tego potwierdzić. Poza tym smartfony były od nas wypożyczone i sądzimy, że po prostu nie zawsze chorzy mieli je przy sobie. Większość ma przecież swoje komórki, którymi się na co dzień posługuje - mówi nam doc. Krzystanek.

Wideowizyty za pośrednictwem smartfonów trwały tyle, ile trwają wizyty w przychodni - od 10 do 40 minut, ale i ponad godzinę. Chory mógł w każdej chwili zadzwonić poza umówionym wcześniej terminem i lekarz oddzwaniał, bo widział ślad połączenia.

- Pacjent dzięki teleleka- rzowi nie jest przywiązany do swojego miejsca zamieszkania. Taką wizytę może odbyć z każdego miejsca na świecie. Nie traci czasu na dojazd do szpitala - wymienia zalety systemu doc. Krzystanek.

W ramach trwającego rok badania pacjenci przyjeżdżali do Ochojca trzy razy na kontrolę. Zwykle (czyli bez udziału w programie) też tak się dzieje, bo muszą zgłosić się po kolejne recepty na leki. Gdy będzie możliwość generowania w aptekach e-recept, co ma stać się niebawem, i ten problem zniknie.

Czy jednak telemedycyna za bardzo nie zdehumanizuje kontaktów z pacjentami?

- W przypadku takich chorób jak schizofrenia niezwykle istotna jest samodyscyplina pacjenta - wyjaśnia doc. Marek Krzystanek. - To on musi być przede wszystkim menedżerem swojego zdrowia. Nasz przyjazny system mobilizuje do działania. Można powiedzieć, że chory nosi swojego lekarza... w kieszeni - żartuje.

*WNIOSKI I DOKUMENTY na 500 zł na dziecko w ramach Programu Rodzina 500 PLUS
*Koniec papierowych biletów KZK GOP. A gdzie są czytniki kart ŚKUP?
*1000 zł na dziecko: JAK DOSTAĆ BECIKOWE? ZOBACZ KROK PO KROKU
*Mechanik płakał jak naprawiał ZOBACZ, JAK NIE NALEŻY NAPRAWIAĆ AUT
*Jesteś Ślązakiem, czy Zagłębiakiem? Rozwiąż quiz