Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Śląsk i Zagłębie się wyludniają. Może czas na metropolię? [INFOGRAFIKA, DANE STATYSTYCZNE]

Agata Pustułka
Prognoza demograficzna miast województwa śląskiego
Prognoza demograficzna miast województwa śląskiego Infografika Marek Michalski
Jesteśmy największą aglomeracją w kraju z 2,5 mln ludzi. Lecz to się kończy - zagrzmieli właśnie demografowie. Może więc czas na jedno miasto?

W 2050 roku liczba mieszkańców Katowic spadnie do 208 tysięcy, co oznacza że ze stolicy województwa wyjedzie w najbliższych latach ponad 90 tysięcy osób! Całą aglomerację czeka zresztą wyludnienie i jeśli nie zostanie wdrożony program restrukturyzacyjny dla całego regionu - co po niedawnych strajkach w górnictwie, zapowiedziała premier Ewa Kopacz - negatywne procesy mogą przybrać na sile. Antidotum na demograficzną klęskę może okazać się metropolia.

Czas na metropolię?

Podczas forum nieruchomościowego Property News prezydent Katowic Marcin Krupa powiedział, że trzeba dążyć do połączenia Katowic z ościennymi miastami, bo tylko wtedy nasza aglomeracja może być konkurencyjna wobec innych, przede wszystkim warszawskiej.

Oczywiście słowa te wywołały oburzenie w innych miastach, które nie chcą rezygnacji z samodzielności. Krupa pokazał jednak pewien scen ariusz, który wprawdzie może być oceniany różnie, ale nikt dyskusji z nim nie podjął.

- W zeszłym roku obecna komisarz unijna Elżbieta Bieńkowska radziła wręcz odwrotnie, by nieco powstrzymać centralizacyjne zapędy Katowic, co miałoby dać szansę równie szybko wyludniającemu się Sosnowcowi - uśmiecha się prof. Jerzy Runge kierownik Katedry Geografii Ekonomicznej Uniwersytetu Śląskiego. Jak twierdzi, na sprawę trzeba spojrzeć kompleksowo i nie zaczynać "od końca", ale od określenia funkcji, jakie mają pełnić poszczególne organizmy w ramach śląskiej konurbacji. - Nie można rozwijać stolicy kosztem sąsiadów, bo w ten sposób możemy stworzyć peryferyjne dzielnicy biedy i patologii - ocenia naukowiec. - Dziś każde z miast ma swoją strukturę przestrzenno-funkcjonalną, z której raczej nie zrezygnuje. Wszelki procesy metropolitalne powinny odbywać się po uzyskaniu na ich przeprowadzenie społecznej zgody.

Nie tylko województwo śląskie i Katowice znajdą się na równi pochyłej. Jak przeanalizował ostatnio dr Piotr Szukalski z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego, w perspektywie najbliższych 35 lat spodziewany jest spadek liczby mieszkańców - w zdecydowanej większości miast wojewódzkich. - W zasadzie jedynie w przypadku Warszawy oraz stolicy Podkarpacia - Rzeszowa, można mówić o utrzymywaniu się ludności na stałym poziomie. W przypadku Łodzi, Kielc i Katowic średnioroczne tempo spadku przekroczy 1 pkt proc., zaś w przypadku Poznania, Bydgoszczy, Lublina, Torunia, Gorzowa Wlkp. i Opola spadek mieścić się będzie w przydziale od 0,5 do 1 pkt proc. - wylicza demograf.

Katowice kontra Gliwice

Dwa spośród miast wojewódzkich utracą do roku 2050 status miast ponadpółmilionowych (Poznań w 2028 r. i Łódź w 2048 r.), zaś jedno spadnie do kategorii miast niedużych, posiadających mniej niż 100 tys. mieszkańców (Opole w 2040 r.). Województwo opolskie straci ekonomiczną rację bytu i z pewnością sięgną po nie Katowice lub Wrocław. Oprócz opolszczyzny, jak podaje GUS, w trzech województwach liczba ludności w 2050 r. ma być niższa niż 1 milion (opolskie - 744,6 tys., lubuskie - 878,6 tys., świętokrzyskie - 976,9 tys., podlaskie - 982,3 tys.

- W przypadku większości badanych miast spadek będzie powolny, co oznacza zdecydowanie mniejsze problemy w porównaniu z sytuacją, gdyby następował szybko - wyjaśnia dr Szukalski. Daje to samorządowcom trochę czasu na wypracowanie rozwiązań, które uchronią miasta przez degradacją i bankructwem, bo przecież im mniej mieszkańców, tym mniej podatków, usług itd.

Dr Szukalski już dziś radzi, by myśleć o miastach w kategoriach metropolitalnych, bo wraz z wyludnianiem dochodzić będzie do procesu suburbanizacji , który polega na osiedlaniu się ludności na terenach okalających tereny miejskie. Tak stało się w Zielonej Górze, która wchłonęła przyległe obszary, ale to miasto nie miało innego konkurenta.

Na Śląsku są dwaj potężni liderzy: Katowice i Gliwice, które pod rządami prezydenta Zygmunta Frankiewicza z powodzeniem rywalizują ze stolicą województwa.

Według prof. Runge wielki wpływ na procesy demograficzne będzie mieć przyszłość górnictwa. - Nie ma wątpliwości, że w pewnym momencie do branży państwo nie będzie mogło już dopłacać - mówi prof. Runge.

To tylko projekt

Od lat w Polsce toczy się spór o liczbę... nieistniejących metropolii. W raporcie "Polska 2030" przygotowanym jeszcze przez ministra Michała Boniego mowa jest - docelowo - o dwunastu.
Unia Metropolii Polskich uważa, że powinno ich być znacznie więcej i przedstawiła koncepcję "12 plus 21", proponując specjalne rozwiązanie ustrojowe obszarów miejskich liczących ponad 200 tys. mieszkańców - np. obszaru koszalińskiego czy gorzowskiego.

Śląscy posłowie PO napisali w końcu projekt ustawy metropolitalnej teraz mogą tylko czekać, co o dokumencie powiedzą posłowie. Bo co sądzą prezydenci śląskich miast - już wiedzą. - To bardzo dobra ustawa, ale chyba nie jesteśmy na nią gotowi, przede wszystkim prezydenci - ocenia Marek Wójcik z PO.

Ale rola prezydentów miast na Śląsku znacznie wzrosła po sporze o ustawę węglową. Nikt już nie ośmieli się lekceważyć ich zdania i próbować ustawowych działań siłowych, jeśli na określone plany nie wyrażą zgody. Tym bardziej w roku wyborczym.
Ustawę po pierwszym czytaniu skierowano do połączonej komisji samorządu terytorialnego oraz administracji. Zamówiono kilka opinii. Nie należy jednak łudzić się, że zostanie ona przyjęta w tej, a nawet w przyszłej kadencji sejmu. - Ale kiedyś ktoś sięgnie po te rozwiązania, bo nie będzie miał wyjścia, gdyż miasta nie będą w stanie finansowo oddzielnie funkcjonować - przekonuje poseł Wójcik, który zamierza zaapelować, by postulat stworzenia metropolii znalazł się planie Kopacz dla Śląska.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!