Niemiecka wizja Metropolii Silesia

Grupa studentów z wydziałów planowania przestrzennego oraz architektury krajobrazu Uniwersytetu w niemieckim Kassel zaprojektowała strategiczną grę planszową Metropolia Silesia.

Uczestnicy gry, przypominającej nieco słynny "Monopol", wydają fikcyjne pieniądze i inwestują w dowolnie wybrane przedsięwzięcia w naszym regionie, np. w budownictwo, kulturę, czy ochronę środowiska.

- W ten sposób tworzą najlepsze scenariusze rozwojowe dla województwa śląskiego - mówi Krzysztof Krzemiński, rzecznik prasowy Górnośląskiego Związku Metropolitalnego, którego przedstawiciele byli m.in. przewodnikami młodych Niemców po regionie. Władze GZM rozważają, czy nie kupić praw autorskich do gry, bo byłaby nie tylko świetnym materiałem promocyjnym, ale przede wszystkim edukacyjnym. Na razie istnieje tylko jeden jedyny egzemplarz.

- Aby wygrać w tej grze należy inwestować możliwie najwięcej, ale też współpracować z innymi graczami. Gra uczy więc nie tylko inwestycyjnej odwagi, ale też współpracy i trudnej sztuki przewidywania. Np. czy warto inwestować w przemysł, a może należy zbudować nowe lotnisko. Szybko przekonujemy się, czy te działania będą korzystne dla mieszkańców i inwestorów, bo przegrywamy lub wygrywamy - ocenia Krzemiński.

Dlaczego młodzi naukowcy zainteresowali się właśnie naszym regionem? To efekt współpracy GZM z niemieckimi środowiskami naukowymi. Województwo śląskie jest szczególnie ciekawe dla młodych badaczy, bo przeszło ogromną transformację gospodarczą i szuka nowych dróg rozwoju.

Studenci zjechali region wzdłuż i wszerz, odbywając setki rozmów. Wszystkim rozmówcom zadawali jedno pytanie: jak wyobrażają sobie region za dwadzieścia lat? Strategiczna gra jest właśnie wypadkową tych oczekiwań.

- Gra jest godna polecenia naszym studentom - mówi szef PO w regionie poseł Tomasz Tomczykiewicz, który wraz z grupą parlamentarzystów pilotuje powstanie ustawy metropolitalnej dla Śląska. Projekt ustawy pisanej pod kierunkiem wybitnego prawnika prof. Huberta Izdebskiego poznamy pod koniec czerwca. - Idea ustawy jest zbieżna z ideą gry: ustawa metropolitalna ma ułatwić inwestowanie, poprzez taki rozdział środków, by ich nie marnować i nie dublować inwestycji - ocenia Tomczykiewicz.
- Rozważamy wykupienie praw autorskich, bo jest to także świetny pomysł na nienachalną, praktyczną edukację - twierdzi Krzysztof Krzemiński, rzecznik prasowy Górnośląskiego Związku Metropolitalnego, gdzie m.in. wiedzę o regionie zdobywali młodzi Niemcy.

- To pożyteczna zabawa, ale tylko zabawa - ocenia szef śląskiej PO poseł Tomasz Tomczykiewicz, który wraz z posłami Platformy jest akuszerem prawdziwej, a nie planszowej metropolii, bo pilotuje powstanie ustawy metropolitalnej dla Śląska. Posłowie chcą wpisać powiat metropolitalny w istniejący już układ samorządowy, co jest łatwiejsze niż tworzenie dodatkowego szczebla administracji.

Finał prac spodziewany jest już pod koniec czerwca, kiedy to projekt ujrzy światło dzienne i zacznie się dyskusja nad nim.

Prezes Ruchu Autonomii Śląska Jerzy Gorzelik już dziś jednak ma na temat ustawy swoje zdanie.

- Przyjęto złą kolejność. Struktura metropolii jest dla mieszkańców niezrozumiała i nieczytelna. Lepiej by się stało, gdyby zdecydowano się na dalszą decentralizację i wzmocniono gminy finansowo poprzez przekazanie im części podatku VAT - ocenia Gorzelik i żartuje: - Może więc najpierw lepiej pograć trochę w tę grę, żeby się nauczyć zarządzania.

Kwestie związane z tym, kto będzie grał pierwsze skrzypce w województwie nie są do końca ustalone, a pomysłów jest coraz więcej. Np. by wybierać marszałka w wyborach bezpośrednich albo ograniczyć rolę wojewody i do ustawy samorządowej wpisać, że gospodarzem województwa jest marszałek. Ruch Autonomii Śląska ma nawet w planach zebranie 500 tysięcy podpisów, by doprowadzić do zmian w Konstytucji i zwiększyć rolę sejmików wojewódzkich.

Może powstać jeszcze większy mętlik, gdy obok urzędu marszałkowskiego i wojewódzkiego wyrośnie nowy potężny gracz na scenie politycznej, czyli władze metropolii. Tych kwestii jednak planszowa gra nie wyjaśnia.
Za mądrym inwestowaniem w metropolię przekonuje m.in. raport "Atrakcyjność inwestycyjna województw i podregionów Polski", przygotowany przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, w którym wyraźnym liderem jest niezmiennie od lat województwo śląskie. Dopiero na kolejnych pozycjach znajdują się województwa: dolnośląskie, mazowieckie i wielkopolskie.

- Zamiast wydawać fortunę na często nietrafioną promocję regionu, która niewiele ma wspólnego z jego tradycją, lepiej inwestować w niekonwencjonalnie nauczanie i wreszcie doprowadzić do systemowego uczenia wiedzy o regionie - przekonuje politolog z Uniwersytetu Śląskiego dr Tomasz Słupik.

Na razie wiedza ta w szkołach kuleje, a o zaniedbaniach wśród najmłodszych pokoleń świadczą choćby wyniki badań, przeprowadzonych przez socjologów z Uniwersytetu Śląskiego pt. "Ja Ślązak, ja Polak, ja Europejczyk" w szkołach gimnazjalnych i średnich województwa śląskiego. Okazało się, że uczniowie pytani o znaczące postaci, mogące reprezentować mieszkańców Śląska, wymieniali m.in. Adama Małysza oraz aktorów Krzysztofa Hankego i Joannę Bartel.

Wiedza na temat regionu ograniczała się do powtarzanych od lat stereotypów.

- Z drugiej jednak strony popyt na śląszczyznę rośnie, o czym świadczą m.in. zabiegi posłów o uznanie języka śląskiego za język regionalny. Gdy tak się stanie, lekcje o regionie będą dofinansowywane z budżetu państwa i to zagwarantuje, że będą się odbywać naprawdę - przekonuje dr Słupik.