Spalarnie odpadów - fakty i mity. Czy takie instalacje są szkodliwe dla środowiska i uciążliwe dla mieszkańców?

Po co buduje się spalarnie śmieci?

Spalarnie są elementem systemu przetwarzania śmieci. Buduje się je w celu unieszkodliwienia odpadów. W głównej mierze komunalnych, ale również odpadów szczególnie niebezpiecznych - poprodukcyjnych lub medycznych.

- Musimy wiedzieć, że spalanie śmieci nie jest jedyną metodą ich utylizacji. Spalarnia jest rozwiązaniem problemu tych odpadów, które nie poddają się innym metodom utylizacji - zauważają eksperci portalu Spalarnie.Odpadów.pl

Należy tutaj podkreślić, że spalanie śmieci nigdy nie zastąpi recyklingu, kompostowania czy innych metod przetwarzania odpadów. Jest jedynie ich uzupełnieniem, które odpowiada na problem niebezpiecznych składowisk odpadów. Te mają bardzo negatywny wpływ na glebę, wody gruntowe, a w Polsce niezwykle często dochodzi na nich do pożarów, które powodują niekontrolowaną emisję niebezpiecznych związków do atmosfery.

Czy spalarnie śmieci są źródłem smrodu?

Teoretycznie spalarnie odpadów nie powinny powodować żadnych uciążliwości zapachowych dla okolicznych mieszkańców.

- Ze spalarni nie śmierdzi, bo trafiające do niej śmieci i odpady lądują w specjalny bunkrze z podciśnieniem, który zatrzymuje wydobywanie się fetoru. Sam proces spalania również nie generuje hałasu. Nowoczesne zakłady mają zwartą zamkniętą architekturę, która różnią się szczególnie od zwykłej fabryki czy laboratorium - wyjaśniają eksperci.

We wstępie do odpowiedzi na to pytanie zaznaczyliśmy, że mówimy tutaj o założeniu teoretycznym. Dlaczego? Ponieważ dobrze wybudowana i poprawnie użytkowana spalarnia odpadów nie emituje odoru ani hałasu. Jest to wypadkowa wielu restrykcyjnych przepisów, które musi spełniać tego typu instalacja. A co w przypadku, jeśli ich nie spełnia? Tutaj pozostaje pole do wykazania się przez jednostki nadzoru, które sprawują kontrolę nad obiektem i muszą dopilnować, żeby działał on zgodnie z wymogami prawa.

Problem odoru może wystąpić w spalarniach odpadów z powodu gromadzonych w nich śmieci, które następnie trafiają do pieców.

- Odpady na początku są składowane, czekając na rozdrobnienie, wysuszenie lub inne operacje technologiczne. To może wydzielać nieprzyjemne zapachy, zwłaszcza w przypadku odpadów komunalnych - mówi Emil Mikulski z firmy Energo-Spaw, która zajmuje się projektowaniem i budową linii technologicznych do spalania rozdrobnionych odpadów z odzyskaniem ciepła i oczyszczaniem spalin.

Czy spalarnie śmieci są groźne dla zdrowia lub życia osób mieszkających w pobliżu?

Szkodliwość dymu wydobywającego się ze spalarni odpadów to mit podobny do tego, że niebezpieczne dla zdrowia są kłęby dymu z elektrowni węglowych (w rzeczywistości jest to para wodna). Funkcjonowanie spalarni jest poddane rygorystycznym przepisom, a brak groźnych gazów i dymów to efekt stosowanych zabezpieczeń i filtrów.

- W spalarniach gazy wytwarzane podczas procesu utylizacji trafiają do komory dopalającej. Ich pozostałości transportowane są do specjalnych filtrów ceramicznych, gdzie wyłapywane zostają kolejne frakcje trujące. Ostatni etap to filtry materiałowe. Ostatecznie do atmosfery trafiają niegroźne i oczyszczone spaliny - tłumaczy portal Spalarnie.Odpadów.pl.

Niebezpieczne substancje w spalarni wytrącane są w formie popiołu, który pakuje się do specjalnych worków i poddaje składowaniu lub kolejnym etapom przetwarzania, które neutralizują ich negatywne cechy.

- Zdecydowanie większym trucicielem środowiska są domy, w których pali się tzw. kopciuchami. Tutaj skala zanieczyszczeń jest nawet sto razy większa niż w spalarni - dodaje Emil Mikulski.

W tym punkcie również musimy zaznaczyć, że poprawne funkcjonowanie spalarni zależy od odpowiedniej kontroli obiektu i przeprowadzanego w nim procesu przetwarzania odpadów.

Jak transportuje się odpady do spalarni i czy może to być uciążliwe dla mieszkańców?

Odpady nie biorą się w spalarniach znikąd. Oczywiście trzeba je tam przetransportować, co najczęściej odbywa się za pomocą samochodów ciężarowych do przewozu odpadów.

Czytaj również:
Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia zgadza się na spalarnię śmieci. Co z jej lokalizacją?

Czy może być to uciążliwe dla mieszkańców? Nie wydaje się, żeby było to uciążliwe bardziej niż działalność innych zakładów przemysłowych, a należy podkreślić, że zgoda na budowę spalarni może być wydana jedynie na terenie, który jest do tego przeznaczony w myśl planów zagospodarowania przestrzennego. Oznacza to, że spalarnie zwykle zostają ulokowane w specjalnych strefach przemysłowych lub na obrzeżach miast.

- Ale istnieją aglomeracje, które mogą poszczycić się spalarnią w niemal ścisłym centrum. Do najsłynniejszych tego typu miast należą np. Wiedeń czy Tokio. Zakłady działają już od wielu lat i na razie nie zanosi się na to, żeby miały trafić poza miasto - mówią eksperci.

Eksperci uważają, że najlepszym rozwiązaniem jest budowa spalarni zintegrowanej ze składowiskami odpadów lub wielkimi firmami przemysłowymi, które produkują duże ilości śmieci. To pozwala przetwarzać je bezpośrednio u źródła, pomijając niepotrzebny transport i dodatkowe składowanie.

Ile odpadów jest w stanie przetworzyć spalarnia?

Budowa spalarni opłaca się, jeśli ta przetworzy rocznie 10 tysięcy ton odpadów. Wtedy koszt jej budowy zwróci się w czasie od trzech do pięciu lat, choć w tym przypadku wszystko zależy od jej rozmiaru.

Ile odpadów jest w stanie przetworzyć spalarnia w ciągu roku? Może być to np. 60, 120 lub nawet 200 ton śmieci.

Ile ciepła lub prądu jest w stanie wytworzyć spalarnia odpadów?

W tym przypadku również ciężko operować liczbami, ponieważ wszystko zależy od wielkości spalarni.

Dla przykładu weźmy Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku, który spala 120 tysięcy ton śmieci rocznie. To pozwala dzięki przeróbce odpadów na dostarczenie 43 tys. MWh energii elektrycznej oraz 360 tys. GJ energii cieplnej do 16 tys. gospodarstw domowych. W zimie dzięki spalarni w Białymstoku ogrzewane jest około 875 budynków jednorodzinnych.

Czy miasta mogą czerpać profity ze spalarni odpadów?

Oczywiście. Pierwszym i podstawowym profitem dla gmin, na których terenie znajduje się spalarnia, jest wpływ z tytułu podatków.

- Należy pamiętać, że ważnym przychodem dla inwestora jest wartość dodana w postaci energii, uzyskanej dzięki spalaniu śmieci oraz pobieraniu opłat od dostawców, którzy przywożą odpady do utylizacji - dodają Spalarnie.Odpadów.pl.

W przypadku miast, kolejną korzyścią może być właśnie wykorzystanie spalarni do dostarczania mieszkańcom ciepła systemowego oraz energii elektrycznej.