Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Co Jarosław Kaczyński powinien wiedzieć, żeby nie obrażać Ślązaków

Marcin Zasada
arkadiusz gola
Dziesięć krzywdzących stereotypów na temat Śląska, które nie powinny, a mogłyby przyjść do głowy politykowi bez wiedzy

Śląskość to przyjęcie zakamuflowanej opcji niemieckiej - tak kształtującą się regionalną tożsamość Ślązaków podsumował Jarosław Kaczyński. Prezes PiS wyciągnął z szafy zakurzony mit o Ślązakach, co patriotyzmu swojego powinni dowieść.

My, w odpowiedzi, przygotowaliśmy 9 innych krzywdzących stereotypów o tym regionie, które nie tylko Kaczyńskiemu, ale i wielu politykom chodzą po głowie. Czasem w wyniku uprzedzeń, czasem w wyniku złośliwości. Zawsze w wyniku zwykłej niewiedzy.

- Kiedyś przyjeżdżający na Śląsk do pracy nazywali pogardliwie tutejszych: "Szkopami". To wstyd, że takimi schematami do dziś operują elity polityczne - mówi prof. Zygmunt Woźniczka, historyk z Uniwersytetu Śląskiego.

Nasz poradnik "Pogromców śląskich mitów" dedykujemy nie tylko prezesowi PiS, ale i wszystkim politykom, którzy nie rozumieją historii, teraźniejszości i nie widzą przyszłości świadomego Śląska.

- Kaczyński stygmatyzuje Ślązaków, obraża pamięć o wielkich Polakach-Ślązakach, którzy szli do Polski, żeby polskość i śląskość łączyć - podkreśla prof. Adam Bartoszek, socjolog z UŚ.

10 mitów obalonych w imię życzenia o większą staranność i rzetelność polityków, którzy opowiadają o Śląsku, jakiego nie pojmują. To nasza reakcja na słowa Jarosława Kaczyńskiego zawarte w jego "Raporcie o stanie państwa". Prezes PiS zdiagnozował w nim Śląskość jako "odcięcie się od polskości" oraz "przyjęcie zakamuflowanej opcji niemieckiej".

- To przeciwstawianie aktywizującej się śląskiej tożsamości i polskiej racji stanu - komentuje prof. Adam Bartoszek, socjolog. - Taki anachroniczny model patriotyzmu, który zakłada monoetniczność Polaków jest spadkiem po gomułkowskiej wizji Polski piastowskiej.

Jan Olbrycht, śląski eurodeputowany i ekspert od polityki regionalnej , nazywa słowa Kaczyńskiego "niesprawiedliwymi dla Ślązaków". Uważa jednak, że ten kontrowersyjny pogląd prezesa PiS został upubliczniony świadomie. - To wynik oceny sytuacji politycznej i próba ustawienia sobie politycznego przeciwnika - sugeruje Olbrycht.
Według niego, dopóki w debacie o regionach nie będzie wyraźnego oddzielenia emocji od argumentów, nie przyniesie ona żadnych pozytywnych skutków.

- W takim modelu jedni będą oskarżać drugich o separatyzm, a drudzy pierwszych o nacjonalizm. Jarosław Kaczyński właśnie pomieszał własne emocje z argumentami i zamiast dyskusji jest awantura - uważa Olbrycht.

Żeby więc więcej się nie pomieszało, prosimy polityków o uważną lekturę naszego poradnika. Lepiej poskramiać mity niż je powtarzać.

MIT NUMER JEDEN

Ślązak to Niemiec
W woj. śląskim mieszka ponad 4,6 mln ludzi. Według danych ze spisu powszechnego, 20 tysięcy z nich to Niemcy, co stanowi 0,43 proc. ogółu populacji regionu. Dla porównania, w mniejszym woj. opolskim (ledwie ponad 1 mln mieszkańców) żyje ponad trzy razy więcej więcej Niemców niż na Śląsku (ponad 106 tys.) i co dziesiąty mieszkaniec Opolszczyzny przyznaje się do bycia Niemcem. Dodajmy też, że w woj. mazowieckim mieszka więcej Wietnamczyków (ponad 25 tys.) niż Niemców w woj. śląskim.

MIT NUMER DWA

Ślązak to robol
To nieprawda, że Ślązacy to wyłącznie robotnicy. Ślązacy coraz częściej zarabiają na życie nie tylko rękami, ale i głową. Na dziesięciu mieszkańców regionu, w przemyśle i budownictwie pracuje obecnie tylko czterech, przy sześciu zatrudnionych w usługach. 112 jednostek naukowych woj. śląskiego odpowiada za 12,1 proc. potencjału badawczo-rozwojowego kraju. Na terenie metropolii Silesia działa ponad 40 szkół wyższych, w których kształci się 11 proc. krajowej liczby studentów.

MIT NUMER TRZY

Ślązak to separatysta
Separatyzm jest dążeniem do oderwania się określonego terytorium od jakiegoś państwa i utworzenia odrębnej struktury. Czy Ślązacy marzą o granicy z Polską z drutem kolczastym i kontrolą paszportową? Czy raczej po prostu życzą sobie większej niezależności gospodarczej i decyzyjnej? Śląski Ruch Separatystyczny to efemeryczny twór, o istnieniu którego wiedzą ledwie sami jego członkowie. Nawet jeśli ktoś w przypływie emocji separatystycznym określi Ruch Autonomii Śląska (autonomia to nie to samo, co separatyzm!), musi pamiętać, że ugrupowanie to zdobyło w wyborach samorządowych 8,5 proc. głosów. To póki co i tak zdecydowana mniejszość.

MIT NUMER CZTERY

Ślązak, typ nieobywatelski
Skoro nadaje się tylko do pracy fizycznej, jakiej tożsamości i obywatelskiej postawy mógłby być świadomy? Zanim tę świadomość zniszczył realny socjalizm, na Śląsku powstawały stowarzyszenia, organizacje kulturalne, kluby sportowe, rozwijał się ruch spółdzielczy. Na przykład słynne Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" trafiło do Bytomia w 1895 roku, cztery lata przed rejestracją w Warszawie. Ślązacy myślący teraz o swojej regionalnej tożsamości nie zaznajamiają się z tą społeczną dynamiką. Oni ją odzyskują.

MIT NUMER PIĘĆ

Ślązak oddycha brudnym powietrzem
Ślązak ma pylicę, twięc i ty zachorujesz, kiedy przyjedziesz na Śląsk. Oczywista bzdura. W ubiegłym roku najwyższe stężenie pyłu w woj. małopolskim przekroczyło 360 mg na metr sześc. W woj. śląskim rekordowe pomiary były trzykrotnie niższe od tej wartości. Katowice mają też lepsze powietrze niż Warszawa i Wrocław.

MIT NUMER SZEŚĆ

Ślązaka utrzymuje cała Polska
Cała Polska dopłaca do Śląska i niweluje jego biedę? Wolne żarty. Województwo śląskie to jeden z najbardziej dynamicznie rozwijających się regionów Polski. To tutaj wytwarza się ok. 13 proc. produktu krajowego brutto, co daje Śląskiemu największy, obok Mazowsza, udział w tworzeniu PKB. PKB w przeliczeniu na mieszkańca zdecydowanie (o 8 proc.) przekracza poziom średniej krajowej. Stopa bezrobocia jest znacznie niższa od ogólnopolskiej (10,8 - 13,2 proc.).

MIT NUMER SIEDEM

Ślązak = mieszkaniec województwa śląskiego
W Katowicach mieszkają Ślązacy, w Bytomiu, Gliwicach, Rybniku też. Ale Sosnowiec i Dąbrowa Górnicza to Zagłębie, któremu historycznie bliżej raczej do Małopolski niż Śląska. Na północy Częstochowa, też nieśląska. Swoją odrębność zaznacza Bielsko-Biała. Dołóżmy Żywiecczyznę i Śląsk Cieszyński. Ta różnorodność jest powodem nieporozumień, ale zarazem kluczem do zrozumienia specyfiki tego regionu.

MIT NUMER OSIEM

Ślązak nie zna polskiego
Zdarza się, że na Śląsku ludzie mówią gwarą. Czy to znaczy, że nie znają języka polskiego? Absurd. Co więcej, w Cieszynie godka brzmi zupełnie inaczej niż w Rudzie Śląskiej. A w Sosnowcu nie ma jej wcale. Znów kłania się regionalna mozaika.

MIT NUMER DZIEWIĘĆ

Ślązak wstydzi się historii
Za "dziadka w Wehrmachcie", za volkslisty, za braci walczących w powstaniach śląskich. Na "niemieckim Śląsku" pobór do wojska był przymusowy. Odmowa była równoznaczna z karą śmierci dla rekruta i jego rodziny, zupełnie inaczej niż na przykład w Polsce centralnej. Śląsk był ziemią pogranicza, na której granice i podziały przebiegały również między ludźmi (historie takie, jak z filmu "Pięciu", w którym Ślązak w armii Andersa zastrzelił na wojnie niemieckiego żołnierza, a po chwili rozpoznał w nim sąsiada z familoka, zdarzały się nie tylko w filmie). One były najbardziej bolesne. I dziś są najtrudniejsze do zrozumienia.

MIT NUMER DZIESIĘĆ

Ślązak nie wie, co to kultura
Nie tylko osobista, również ta teatralna i koncertowa. Nonsens, rzecz jasna. Na Śląsku odbywają się dwa z trzech najważniejszych festiwali muzycznych w Polsce: Off Festiwal i Tauron Nowa Muzyka. Festiwale Interpretacje czy Ars Cameralis to imprezy o najwyższym prestiżu w kraju. Katowice zupełnie znikąd i niepostrzeżenie wyrosły na faworyta w wyścigu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Całkiem nieźle jak na pustynię.
Marcin Zasada

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!