Szczepański: Dzieje i wielokulturowość Ełku rodzą skojarzenia z historią Górnego Śląska

To opowieść o ziemi mazurskiej lat 30. i 40. ubiegłego stulecia, ukazującej ojczyzny prywatne ludzi o polskiej i niemieckiej tożsamości narodowej. Lenz to również autor powieści „Lekcja niemieckiego”, której bohater żyje zarówno teraźniejszością, jak i upiorami przeszłości.

Dzisiaj można powiedzieć, zachowując proporcje, że wydarzenie z sylwestrowej nocy 2016/2017 zmieniło miasto, a zapewne i świadomość części jego mieszkańców. Ujawniło tkwiące w nich pokłady negatywnych emocji, które pamiętnej nocy im towarzyszyły, prolongowane później na kolejne dni. Zabójstwo 21-letniego Polaka przed „Prince Kebabem” prowadzonym przez imigrantów z Północnej Afryki, nabrało szczególnego znaczenia właśnie dlatego, że wydarzyło się w Ełku - mieście, o którym można powiedzieć, że jest obszarem pogranicza kulturowego.

Uświadamia to jego historia, która w poważnym stopniu jest tożsama z dziejami Górnego Śląska. Zarówno tamten, jak i ten region, to przede wszystkim splot kultury polskiej, niemieckiej i lokalnej. To obszary wyróżniające się na mapie współczesnej Polski szczególnie wysokim udziałem mniejszości narodowych i etnicznych, jak i przedstawicieli rozmaitych grup wyznaniowych.

To także miejsca o wyjątkowym kolorycie, pragnące zachować własną wyjątkowość, a zbrodnicze wydarzenia obraz ten ponuro zmieniają. To jednocześnie terytoria, których mieszkańców charakteryzuje czytelne poczucie regionalnej i indywidualnej tożsamości.

Zabójstwo młodego Polaka w wyjątkowym czasie można z jednej strony potraktować jako kolejną zbrodnię, ale można to zdarzenie umieścić także w szerszym kontekście. Tym, co podgrzewa atmosferę wydarzenia, jest fakt, że podejrzanymi o morderstwo są Tunezyjczyk, Algierczyk i Marokańczyk. Przedstawiciele imigrantów, wobec których od kilku miesięcy prowadzona jest jednoznacznie negatywna polityka, będąca efektem zdarzeń terrorystycznych, które miały miejsce w Paryżu, Nicei czy Brukseli.

Ale to nie może usprawiedliwiać brutalnych zamieszek ulicznych, które przez kilka dni i nocy wnosiły niepokój i strach nie tylko wśród mieszkańców Ełku, ale, sądzę, że pokaźnej grupy rodaków. Ełckie wydarzenie stało się zrazu dobrym wsparciem dla grup nacjonalistycznych, które dumnie zaczęły wznosić i wykrzykiwać fundamentalne dla wyznawanej ideologii hasła. O tym, że sytuacja była groźna, świadczy choćby fakt, że siostra 21-letniego zamordowanego Daniela zwróciła się z apelem o spokój i uszanowanie pamięci jej brata.

Także pogrzeb ofiary odbył się w istocie w tajemnicy, aby nie prowokować kolejnych zamieszek. Równocześnie jednak zostały zdewastowane mieszkania imigrantów posądzanych o udział w zabójstwie Daniela. Oczywiście, nie mam żadnego prawa, aby oceniać, co tak naprawdę wydarzyło się w Ełku w noc sylwestrową i kto jest winien tej tragicznej sytuacji.
Przestrzegam tylko przed wydawaniem prostych werdyktów i rozstrzyganiem, kto jest rzeczywistym zabójcą, a kto tylko ofiarą. Z przekazów medialnych dowiedzieliśmy się bowiem, że Daniel wraz z kolegą wyszli z odwiedzanego kebabu z dwiema butelkami niezapłaconego napoju, co sprowokowało zachowanie właściciela baru i kucharza do siłowej, bezwzględnej przy tym, interwencji. Jeśli tak było, to każda kradzież powinna być napiętnowana, ale w żaden sposób nie usprawiedliwia tak brutalnej kontrreakcji.

Całe to wydarzenie nie tłumaczy trwających kilka dni zamieszek w mieście, gdyż one tylko potęgują negatywne emocje, a nie sprzyjają uspokojeniu. Od kilku miesięcy jesteśmy świadkami narastania negatywnych zdarzeń z udziałem imigrantów i dziwi tylko fakt, że wciąż te widoczne, naprawdę złe, przypadki nie znajdują należytej reakcji rządzących. Daje to tylko przyzwolenie na eskalacje zachowań ksenofobicznych