Szyja smartfonowa u dzieci. W Katowicach leczą ból spowodowany tym schorzeniem. Dzieci rysują swój ból, by lekarze widzieli, jaki jest

Poradnia Leczenia Bólu w Górnośląskim Centrum Zdrowia Dziecka jest jednym z nielicznych ośrodków w Polsce zajmujących się leczeniem ból u najmłodszych pacjentów. W tym roku katowicka placówka obchodzi 20-lecie powstania.

20-lecie Poradni Leczenia Bólu

Poradnia rozpoczęła działalność w 1999 roku, a zatem od kiedy zakończyła się budowa Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka i szpital rozpoczął przyjmowanie pacjentów. Była wtedy pierwszym tego typu ośrodkiem w kraju.

Poradnia Leczenia Bólu w Górnośląskim Centrum Zdrowia Dziecka zajmuje się leczeniem bólu u dzieci w każdym wieku.

U noworodków i niemowląt zajmujemy się zespołami bólowymi wynikającymi z urazów okołoporodowych. Starsze dzieci i młodzież zgłaszają się do nas z różnymi typami bólów głowy oraz zespołami bólowymi kręgosłupa, najczęściej na tle zmian przeciążeniowych lub dyskopatycznych. Leczymy również zespoły bólowe kończyn, dużych stawów i przewlekłe bóle brzucha. Trafiają do nas także pacjenci z bólem pooperacyjnym lub pourazowym. Ostatnio pojawił się nowy zespół bólowy – tzw. zespół szyi smartfonowej. To efekt częstego używania telefonów czy komputerów - mówi dr Małgorzata Gola z Poradni Leczenia Bólu GCZD.

- Ból jest uczuciem subiektywnym, mającym różne uwarunkowania, a tym trudniejszym do oceny, im dziecko młodsze. Dlatego w zależności od wieku pacjenta stosowane są różne metody pomiaru i oceny bólu. - U noworodków i niemowlaków będzie to przede wszystkim metoda behawioralna, polegająca na obserwowaniu dziecka i jego reakcji. U dzieci w okresie przedszkolnym posługujemy się skalą wizualną lub wizualno-analogową. Czasem prosimy dzieci, by narysowały ból. Starsze dzieci i młodzież wypełniają arkusze oceny bólu. W czasie terapii dziecko odwiedza naszą poradnię przez kilkanaście dni z rzędu, jest więc czas na dokładniejszą diagnozę i ocenę bólu - mówi dr Gola.

Różne sposoby leczenia bólu

Terapia w poradni odbywa się w cyklach po 10-12 dni zabiegowych, dzień po dniu. Przerwa pomiędzy cyklami zależy od rodzaju schorzenia oraz czasu utrzymywania się poprawy. W terapii wykorzystywane są metody neuromodulacyjne - TENS oraz akupunktura, z tym że igła akupunkturowa najczęściej zastępowana jest laserem punktowym biostymulacyjnym.

W poradni stosowane są też metody fizykalne, np. pole magnetyczne i masaż wibracyjny. Metody inwazyjne, czyli różnego rodzaju blokady oraz farmakoterapia, są również wykorzystywane, ale rzadko i przez krótki okres czasu. Ważnym elementem terapii są także zabiegi rehabilitacyjne. Zespół rehabilitantów w GCZD jest przygotowany do pracy z dziećmi z bólem i z powodzeniem stosuje u nich masaże czy stymulacje punktów spustowych.

– Oceniam, że skutecznie pomagamy nawet połowie naszych pacjentów. Kolejnym 20-30 proc. pomagamy częściowo. Jest też grupa ok. 20 proc. pacjentów, którzy nie mają żadnej poprawy lub przerywają leczenie. Wynika to nie tylko z przyczyn medycznych, ale i różnych uwarunkowań, w tym z braku przekonania do sposobu terapii i szans na poprawę. Pamiętajmy, że mamy tu do czynienia nie tylko z dzieckiem, ale i jego opiekunami. Terapia wymaga regularnych wizyt w przychodni, co dorośli nie zawsze akceptują – mówi dr Małgorzata Gola.

Personel Poradni Leczenia Bólu GCZD to dwoje lekarzy-anestezjologów oraz trójka magistrów rehabilitacji z ukończonymi kursami terapii punktów spustowych, PNF u dzieci oraz terapii stawów skroniowo-żuchwowych. Pacjenci mogą też skorzystać z konsultacji psychologa pracującego w GCZD. W razie potrzeby wsparciem służą również neurolodzy i inni specjaliści pracujący w szpitalu.

Trzeba mieć empatię, cierpliwość i zdobyć zaufanie małego pacjenta

Praca w tego typu poradni wymaga od personelu dużej cierpliwości, empatii, zrozumienia. Potrzebna jest też umiejętność zdobywania zaufania u małego pacjenta.

- W tej pracy nie można się śpieszyć. Czasem upłynie sporo czasu, zanim mały pacjent nam zaufa. Jest to trudniejsze, jeśli dziecko ma przykre doświadczenia związane z leczeniem w innych placówkach służby zdrowia - zaznacza dr Małgorzata Gola. Jej zdaniem, świadomość że ból wpływa na jakość życia i że można i należy go zwalczać, rośnie. Dotyczy to również bólu u dzieci. - Wpływ na to mają również akcje społeczne typu „szpital bez bólu”. Obecnie znacznie więcej procedur niż kiedyś wykonuje się przy wsparciu anestezjologa - podkreśla lekarka.

4 tysiące porad rocznie

Poradnia Leczenia Bólu GCZD udziela rocznie ok. 4 tys. porad ambulatoryjnych (każda wizyta pacjenta w poradni kwalifikowana jest jako osobna porada). Personel poradni udziela również konsultacji na poszczególnych oddziałach szpitala.

– Przez 20 lat działalności leczyliśmy ok. 3 tys. dzieci. Niektórzy nasi pacjenci to dziś dorośli ludzie i zdarza się, że przychodzą do nas teraz ze swoimi dziećmi. Mają świadomość, że ból można leczyć. Są czujni na wszelkie przejawy bólu i pilnują, by ich dzieci nie cierpiały – mówi dr Małgorzata Gola.

Poradnia Leczenia Bólu w Górnośląskim Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach (ul. Medyków 16) znajduje się na poziomie -1 szpitala (sala nr 33 i 34). Do wizyty w poradni wymagane jest skierowanie od lekarza specjalisty lub POZ z określeniem diagnozy oraz wynikami przeprowadzonych wcześniej badań. Konieczne jest wcześniejsze uzgodnienie terminu wizyty w poradni (telefonicznie lub bezpośrednio).