Tobiszowski: Rząd nie chce zamykać kopalń. Mamy plan

Wicepremier i minister rozwoju Mateusz Morawiecki powiedział, że najbardziej nierentowne szyby i najbardziej nierentowne części kopalni powinny być zrestrukturyzowane i zamknięte, a dla górników powinno się znaleźć pracę. Pan jako sekretarz stanu ds. górnictwa twierdzi, że nie będzie żadnego zamykania kopalń. Komu mają wierzyć górnicy? 
Intencją rządu nie jest zamykanie kopalń. Oczywiście w aktywach spółek węglowych jest również majątek nieprodukcyjny - obciążający znacznie  ich wyniki  i wpływający negatywnie na ich efektywność. Często są to wyrobiska nieużywane, pozostające w strukturze kopalni, niemające znaczenia dla procesu wydobycia węgla. Ta część majątku kopalń zostanie przekazana do SRK. Zależy nam na utrzymaniu wysokości wydobycia i jakości wydobywanego węgla. Będziemy dążyli do możliwie najlepszego dostosowania produkcji do potrzeb odbiorców, a także do zwiększenia udziału w rynku średnich i grubych węgli o wysokiej jakości, węgla koksowego oraz węgli kwalifikowanych. Aby zapewnić bezpieczne i wydajne wydobycie, niezbędni są doświadczeni i wysoko wykwalifikowani pracownicy, dlatego nie są planowane zwolnienia w sektorze. Oczywiście odchodzić będą w naturalny sposób pracownicy nabywający prawa do emerytury. Przewidujemy też utrzymanie systemu osłon socjalnych, określonych w ustawie o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego, w odniesieniu do osób związanych z majątkiem kopalń przekazywanym do SRK.
 
PiS ma plan reformy górnictwa? Na razie słyszymy tylko o konieczności przeprowadzenia audytu w kopalniach. Czego chcecie się z niego dowiedzieć ? Czas goni.
Jak w swoich wywiadach podkreślał minister energii, Krzysztof Tchórzewski, pierwszym wyzwaniem politycznym, ale i gospodarczym dla ministerstwa, będzie przygotowanie procesów mających na celu poprawę bieżącej sytuacji w górnictwie. Wprowadzenie zmian w bardzo krótkim okresie, które spowodują zachowanie płynności finansowej spółek górniczych i dadzą możliwości ich naprawy, jest obecnie wyzwaniem niezwykle trudnym. Podstawą koncepcji będzie prawdopodobnie związek funkcjonalny pomiędzy kopalniami a energetyką, który musi być oparty na strategii długoterminowej oraz zdrowych zasadach rynkowych. Górnictwo wymaga opracowania szeroko zarysowanego programu rozwoju i będziemy go wspólnie ze stroną społeczną tworzyć. Pierwsze kroki już zostały poczynione. W pierwszej kolejności musimy jednak ustabilizować sytuację finansową spółek.

MYŚLISZ, ŻE ZNASZ SIĘ NA GÓRNICTWIE?

ROZWIĄŻ QUIZ GÓRNICZY I POCHWAL SIĘ WYNIKIEM NA FACEBOOKU

Jak ocenia pan sytuację spółek górniczych?
Wszystkie trzy spółki są w bardzo trudnej sytuacji ekonomicznej i zostały dla nich przygotowane programy restrukturyzacji. Podmioty te jednak nie dostały wystarczającego wsparcia od poprzedniego rządu do ich realizacji. Nie zdawałem sobie sprawy, że sytuacja jest tak zła aż do momentu, gdy zacząłem zapoznawać się z tym od strony właścicielskiej. 30 listopada 2015 r. został zawarty aneks do umowy z obligatariuszami: Powszechną Kasą Oszczędności Bank Polski SA, Bankiem Gospodarstwa Krajowego, ING Bankiem Śląskim SA i PZU Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym Aktywów Niepublicznych. W tym aneksie obligatariusze zobowiązali się do dalszego powstrzymania się od  wykonania swoich praw, wynikających z możliwości żądania wcześniejszego wykupu obligacji. To daje czas na przygotowanie scenariusza restrukturyzacji zadłużenia JSW i grupy kapitałowej JSW. Umowa dotycząca przyjęcia planu restrukturyzacji  ma zostać zawarta do dnia 30 czerwca 2016 r. Jeśli chodzi o Kompanię Węglową SA, to - jak pamiętamy - na bazie części majątku tej spółki miała powstać tzw. Nowa Kompania Węglowa. Obejmowała ona koncepcję przeniesienia 11 kopalń, mających po restrukturyzacji największe szanse do osiągnięcia rentowności, do tej specjalnej spółki. Konieczne jest teraz jednak pozyskanie inwestorów zewnętrznych i nad tym przede wszystkim będziemy intensywnie pracować. Docelowym kierunkiem jest połączenie energetyki oraz górnictwa i powstanie silnych koncernów paliwowo-energetycznych. Sytuacja w Katowickim Holdingu Węglowym jest również bardzo ciężka. Prowadzone są prace nad połączeniem KHW z podmiotem sektora energetycznego. Działanie to ma na celu zbudowanie koncernu paliwowo-energetycznego, co otwiera szerszą perspektywę rozwoju. Już rozpoczęliśmy prace nad docelową strukturą tych spółek, a jej ostateczna wersja zostanie przedstawiona i skonsultowana ze stroną społeczną. Wobec większości kopalń konieczne będzie przeprowadzenie kompleksowych procesów poprawiających efektywność ekonomiczną, wydajność pracy, zwiększających wydobycie i optymalizację kosztów. Procesy te będą prowadzone po zakończeniu działań związanych ze zmianami organizacyjnymi, w spółkach, w których przenoszone kopalnie będą docelowo funkcjonować.

Docelowym kierunkiem jest połączenie energetyki oraz górnictwa i powstanie silnych koncernów paliwowo-energetycznych

Czy wejście JSW na giełdę przyniosło spodziewane efekty?
Byłem przeciwny wejściu JSW na giełdę, bo spółka w tym okresie miała odpowiednie środki na przeprowadzenie procesów inwestycyjnych, które owocowałyby dziś i podnosiłyby odpowiednio dochody spółki. Wtedy jednak cała dywidenda za 2011 rok - ponad 630 mln zł - została przeznaczona na łatanie dziury budżetowej.

Na panewce spaliły plany wejścia na giełdę KHW. Czy jest jeszcze szansa, by wrócić do tej dyskusji? I co z fuzją KHW z Eneą?
O ewentualnym wejściu KHW SA na giełdę będziemy mogli rozmawiać po zakończeniu restrukturyzacji spółki. Ważne będą warunki gospodarcze potencjalnego debiutu, gwarantujące korzystne uplasowanie emisji, a także uzgodnienie ze stroną społeczną. Prace nad wejściem inwestora branżowego do KHW trwają.
 
Nowa Kompania Węglowa to cel czy już nieaktualny temat?
Nowa Kompania Węglowa to aktualny cel. Trwają prace nad jej powstaniem i wprowadzeniem do struktury kapitałowej inwestorów branżowych, w tym energetycznych. Kompania, czyli największe przedsiębiorstwo górnicze w Europie, znajduje się w bardzo złej sytuacji ekonomicznej, dlatego podejmiemy działania mające na celu jej pilne ratowanie, a tym samym utrzymanie bezpieczeństwa energetycznego kraju oraz zabezpieczenie miejsc pracy na Śląsku.

W czym Ministerstwo Energii będzie skuteczniejsze od Ministerstwa Gospodarki, które do tej pory zarządzało górnictwem?
Misja i wizja nowego resortu będzie odbiegać od tego, co było w Ministerstwie Gospodarki. Będzie tylko i wyłącznie skupiać się na gałęzi energetycznej, co w naszym przekonaniu efektywniej będzie wpływało na gospodarkę surowcami energetycznymi, jak również na rynek energii. Umożliwi to koordynację podmiotów mających bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo energetyczne i spójność podejmowanych decyzji. Zmiany organizacyjne i procesowe, które zostały rozpoczęte, i efekty, będzie widać stopniowo. Ukierunkowane zostały na  niezbędną restrukturyzację i eliminację mechanizmów utrudniających funkcjonowanie rynku energii.

W spółkach górniczych są „platformerskie” zarządy. Czy będą zmiany personalne?
Na pewno zostaną podjęte działania mające na celu pozyskanie dla tych sektorów najbardziej kompetentnych i zaangażowanych menedżerów na każdym poziomie zarządzania. Dokonamy przeglądu kadry kierowniczej i na pewno będziemy współpracować z osobami, które dają odpowiedni impuls do prowadzenia procesów restrukturyzacji.

Czy jest sensowne osłabianie spółek energetycznych, by ratować nierentowne kopalnie?
Transakcja zbycia wydzielonej części KWK Brzeszcze na rzecz RSG Sp. z o.o. ma charakter rynkowy. Będące w trakcie zbycie, w tym również proces negocjacji, prowadzone są w oparciu o otwartą i konkurencyjną procedurę przetargową, na niedyskryminacyjnych warunkach. W celu zbycia części KWK Brzeszcze do rozmów zaproszono kilku zainteresowanych inwestorów. W wyniku odbytych negocjacji zawarta została umowa przedwstępna, na podstawie której spółka RSG Sp. z o.o. ma nabyć od SRK SA oznaczoną część KWK Brzeszcze, w terminie do końca 2015 r. Należy również podkreślić, że Tauron ma już przygotowany program, co zrobić, aby zakład był rentowny. Jeszcze przed negocjacjami w sprawie kupna kopalni energetyczny koncern przygotował strategię postępowania z zakładem. Strategia zakłada m.in. nakłady inwestycyjne w wysokości minimum 200 mln złotych.

Czy zarobki zarządów w energetyce będą niższe? Czy kontrakty menedżerskie dla szefów spółek zostaną zlikwidowane?
Faktycznie, prowadzone są działania mające na celu obniżenie poziomu odpraw dla zarządów. 25 listopada 2015 r. prezydent podpisał ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przygotowaną przez klub parlamentarny PiS, w której przyjęto poziom odpraw w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia. Jest to spójne z tzw. ustawą kominową, która zakazuje przyznawania odpraw wyższych niż trzykrotność wynagrodzenia. Teraz analizujemy sytuację w nadzorowanych przez Ministerstwo Energii podmiotach, w tym m.in. zasady wynagradzania członków zarządów spółek górniczych. Po przeprowadzeniu wnikliwej analizy tych kwestii rozważymy różne warianty stosownego wynagradzania kadry menedżerskiej.

Czy nie obawia się pan, że tak naprawdę o losie górnictwa będzie decydować UE, która może wszcząć postępowanie w sprawie niedozwolonej pomocy publicznej dla kopalń?
3 marca tego roku UOKiK przedłożył do Komisji Europejskiej wniosek notyfikacyjny dotyczący pomocy publicznej dla sektora węgla kamiennego. Procedura jeszcze się nie zakończyła. Komisja Europejska jest na bieżąco informowana o działaniach podejmowanych przez polski rząd. W najbliższym czasie podjęte zostaną kroki mające na celu aktualizację wniosku notyfikacyjnego m.in. o kwestie związane z prowadzonym zbyciem oznaczonej części KWK Brzeszcze.

Wiele środowisk protestuje przeciwko przyjęciu pakietu klimatycznego. Czy jest możliwe pogodzenie interesów polskiego górnictwa z unijnymi wymogami?
Celem działań PiS w obszarze sektora szeroko rozumianej energii jest podejmowanie działań, które będą właściwie zabezpieczały polskie interesy w kwestii bezpieczeństwa energetycznego kraju. Będziemy starali się wpływać na politykę unijną w zakresie emisji gazów cieplarnianych, a zarazem sprostać oczekiwaniom UE. Ograniczanie emisji CO2 nie powinno być realizowane poprzez wykreślanie węgla z polskiego miksu energetycznego, lecz powinno następować przez inwestycje w przemysł wydobywczy i przemysł maszyn górniczych i restrukturyzacje polskiego górnictwa, ale także poprzez nowoczesne technologie ograniczające emisję CO2 oraz budowę bloków energetycznych o wyższej sprawności.

Rozmawiała: Agata Pustułka