Walentynki kontra Popielec – w tym roku oba te święta przypadają w ten sam dzień. Jak je ze sobą pogodzić?

Południowa i zachodnia Europa obchodzi walentynki od średniowiecza. Północne i wschodnie regiony kontynentu dołączyły do obchodów wiele później. Dzień zakochanych trafił do Polski z Bawarii i Tyrolu wraz z kultem św. Walentego. Podążając za zachodnimi wzorcami święto zaczęto nazywać walentynkami, a pierwsze obchody w naszym kraju sięgają lat 80. XX wieku. Święto zakochanych rozpowszechniło się w Polsce w następnej dekadzie.

Choć dniu zakochanych patronuje katolicki święty, walentynki są czasami łączone z podobnym zwyczajem rzymskim. W Cesarstwie Rzymskim poszukiwano wybranki serca np. losując jej imię ze specjalnie przygotowanej urny. Współczesny dzień zakochanych nie ma bezpośredniego związku z rzymskim świętem, jednak czasami kojarzony jest z Kupidynem i Erosem.

W Polsce jest kilka miast przyznających się do posiadania relikwii św. Walentego. Można je znaleźć m.in. w Częstochowie i Bieruniu, a poza naszym województwem również w Lublinie, Krakowie i Chełmnie.

W walentynki zwyczajowo dajemy sobie, jawnie lub anonimowo, ozdobne kartki z wierszykami i miłosnymi wyznaniami. Półki w sklepach uginają się od wszelkiej maści misiów w serduszka, podusi w serduszka, serduszek w serduszka, koniecznie różowych lub czerwonych.

Z racji wspomnianego zalewu sklepów towarami związanymi z walentynkami, dzień zakochanych jest często krytykowany. Piętnowany jest jego komercyjny charakter i konsumpcjonistyczne nastawienie zarówno par, jak i sklepów, które wykorzystują ten dzień do przełamania zastoju w handlu między Bożym Narodzeniem a Wielkanocą.

Osoby, które nie pozostają w związkach, mogą odbierać walentynki, jako opresywne. 14 lutego może być traktowany, jako piętnujący osoby żyjące w pojedynkę i związany ze swoistą „tyranią” bycia w związku.

Dla części naszego społeczeństwa walentynki są obce w polskiej kulturze i wypierają rodzime tradycje. Wiele osób uważa dzień zakochanych za przejaw amerykanizacji, czyli procesu nazywanego transferem kulturowym. Jest to szeroko pojęty wpływ amerykańskiej kultury (w tym filmu i muzyki) oraz biznesu na inne kraje, w szczególności na ich media, kuchnię, praktyki biznesowe, kulturę popularną lub techniki polityczne, a także zachowania społeczne. Choć niektórzy obserwatorzy uważają amerykanizację za synonim postępu i innowacji, zjawisko raczej jest uważane za negatywne.

Pierwsi chrześcijanie pościli przez 40 godzin w Wielki Piątek i Wielką Sobotę. Post trwający 40 dni przed Wielkanocą przypuszczalnie rozpowszechnił się w pierwszej połowie IV wieku. Określenie „Środa Popielcowa” ma swoje źródło w dawnych obrzędach kościelnych. W pierwszy poniedziałek wielkiego postu pokutnicy byli wypędzani ze świątyń, następnie przystępowali do spowiedzi przed biskupem bądź jego delegatem. Po spowiedzi, o wyznaczonej godzinie, stawiali się przed wejściem do kościoła, po czym wprowadzano ich do środka, a biskup posypywał ich głowy popiołem.

- Pamiętaj człowiecze, że jesteś prochem i w proch się obrócisz; czyń pokutę, abyś miał życie wieczne – tymi słowami zaczerpniętymi z Biblii biskup zwracał się do pokutników.

Mniej więcej od VII wieku obrzęd ten był odprawiany w środę poprzedzającą pierwszą niedzielę wielkiego postu.

Środa Popielcowa to w kalendarzu katolickim pierwszy dzień wielkiego postu. W tym dniu obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych dotycząca osób od 14. roku życia i post ścisły dla osób pełnoletnich do 60. roku życia. Należy wtedy ograniczyć liczbę posiłków do dwóch lekkich i jednego obfitego w ciągu dnia.

W tym roku walentynki i Środa Popielcowa wypadają w ten sam dzień – 14 lutego. Być może wiele osób będzie mieć w związku z tym dylemat. Z jednej strony zaczyna się wielki post, z drugiej – każdy chciałby miło spędzić czas z drugą połówką. Jak to pogodzić?

Dla Katolika oczywiście priorytetem będzie Popielec, 14 lutego będzie w tej sytuacji przestrzegał ścisłego postu. Warto jednak pamiętać, że Przykazanie Miłości odnosi się nie tylko do Boga, ale również do ludzi. Z pewnością można znaleźć złoty środek między zachowaniem wstrzemięźliwości od obfitych posiłków, a romantyczną, skromną kolacją we dwoje. Upominek podarowany bliskiej osobie również nie złamie kościelnego nakazu.

Kolejnym pomysłem na pogodzenie walentynek i Popielca jest przełożenie obchodów święta zakochanych na inny dzień. Zapewne wpadło na to wiele osób i świętowało 11 lutego – w Światowy Dzień Małżeństwa. Walentynki można również… ominąć. „No, ale jak to ominąć?” – być może niejedna osoba właśnie tak sobie teraz pomyślała. Ale czy naprawdę musimy gonić za wszechobecną modą na walentynki? Możemy obchodzić kolejne rocznice ślubu, znajomości, możemy również wymyślić sobie własną datę naszego prywatnego święta zakochanych. Dzięki temu ten dzień będzie bardziej wyjątkowy – będzie tylko nasz.