Tarnowskie Góry na liście UNESCO jako pierwsze miasto woj. śląskiego. Radość i wzruszenie

Nie jestem w stanie ukryć wzruszenia - powiedział nam tuż po ogłoszeniu, że Tarnowskie Góry i ich podziemia trafiły na listę światowego dziedzictwa Zbyszek Pawlak, wiceprezes Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, autor wniosku do UNESCO. Tarnogórskie podziemia: kopalnia srebra, cynku i ołowiu, sztolnia, hałdy pogórnicze, park, podziemne wyrobiska to pierwsze obiekty w woj. śląskim na prestiżowej liście. Decyzja zapadła w Krakowie 9 lipca 2017 o godz. 13. Nie była oczywista, bo ICOMOS dał naszej kopalni umiarkowane rekomendacje. Na szczęście poparły nas kraje - członkowie komitetu UNESCO.

Dokładnie: podczas 41. sesji odbywającej się w Krakowie na listę trafiły Kopalnia ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach.

ZOBACZ SZCZEGÓŁY:
Tarnowskie Góry w UNESCO! Co trafiło na listę?

- Dziękujemy Światu, dziękujemy Komitetowi Światowego Dziedzictwa UNESCO. Cieszymy się, że wyjątkowa wartość naszego górniczego dziedzictwa, stała się powszechnie uznana. Byliśmy to winni naszym przodkom, jak i przyszłym pokoleniom, aby świadectwo przeszłości stało się świadectwem w przyszłości. Jesteśmy również świadomi, że tytuł ten to nie tylko prestiż, ale wielkie zobowiązanie. To na nas spoczywa ochrona naszego Dziedzictwa, tożsamości i rodowodu. To wielki dzień, ponieważ okazało się, że to nie są jakieś Tarnowskie Góry, tylko TE Tarnowskie Góry. Jestem dumny, przepełniony radością – skomentował decyzję Komitetu Światowego Dziedzictwa Zbigniew Pawlak, wiceprezes Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, które opiekuje się tarnogórskimi podziemiami i przygotowało wniosek o wpis na Listę światowego dziedzictwa UNESCO we współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa.

I dodał wzruszony: - Zawsze uważano, że jesteśmy na rubieżach Polski. Dzisiaj wiem, że jesteśmy w środku świata.

- Traktuję wpis na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jako hołd dla wielu, wielu pokoleń tarnogórzan. Tych, którzy mozolnie kopali te komory i chodniki w podziemiach, zapewniając wodę nie tylko "białemu Śląskowi", na którym leżą Tarnowskie Góry, ale i znaczącej części +czarnego+ Śląska, gdzie przy wydobyciu węgla dostarczano wodę z Tarnowskich Gór – powiedział dziennikarzom burmistrz Tarnowskich Gór Arkadiusz Czech.

Dodał, że uzyskanie wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa spowoduje na pewno wzrost liczby turystów, szczególnie tych przybywających „z daleka”, choć jak zaznaczył dzięki działalności Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej turystyka od pewnego czasu dobrze się rozwijała.

W niedzielę 9 lipca 2017 o godz. w Krakowie zapadła jedna z najważniejszych decyzji dla Tarnowskich Gór. Zabytkowa kopalnia Srebra, Sztolnia Czarnego Pstrąga, a także 26 innych obiektów i miejsc (tzw. artefaktów) zostało wpisanych na prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jako pierwsze miast w woj. śląskim i 15. obiekt (lub zespół obiektów) w Polsce. I nie szkodzi, że na tej liście jest już na całym świecie ponad 1050 obiektów. Bo wpis to prawdziwy prestiż, choć nie daje szczególnej ochrony.

W krakowskim centrum kongresowym na wyniki głosowania czekał także burmistrz Tarnowskich Gór Arkadiusz Czech. - To hołd złożony wielu pokoleniom tarnogórzan - komentował wpis.

- Każdy nowy wpis na Listę światowego dziedzictwa cieszy, a szczególnie cieszą te, które ukazują nasz wkład w dorobek ludzkości. Tarnogórskie kopalnie mają zasłużone miejsce w historii rozwoju przemysłu górnośląskiego i tym samym historii gospodarczej Europy. To, co je wyróżnia na tle innych ośrodków górniczych w Europie to zakres w jakim zachowały się wyrobiska górnicze i niezwykle mądre podejście do gospodarowania zasobami środowiska, które doprowadziło do zlikwidowania zagrożenia wodnego i jednoczesnego zagospodarowania wody na potrzeby ludzi. Poprzez ten wpis składamy podziękowania ludziom, dzięki którym kolejne pokolenia mogą żyć i prosperować - powiedziała Katarzyna Piotrowska, kierownik Ośrodka ds. światowego dziedzictwa w NID.

Przypomnijmy. Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach została udostępniona do zwiedzania w 1976 roku. Na głębokości 40 metrów turyści pokonują szlak o długości 1740 metrów w tym 300 metrów łodzią. Trasa została urozmaicona dźwiękami naśladującymi prace górników, efekt zwału kopalnianego oraz jadących wózków. W 2012 roku w budynku nadszybia otwarto multimedialne muzeum nawiązujące do historii, geologii oraz technik wydobycia i odwadniania podziemi. Od 19 października 2006 obiekt jest na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Podziemia zabytkowej kopalni oraz Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały uznane za pomnik historii. Sztolnia Czarnego Pstrąga, położona na terenie Parku Repeckiego jest odrębnie biletowaną atrakcją Tarnowskich Gór. Jej zwiedzanie polega na przepłynięciu łodziami 600 metrowego odcinka sztolni między szybami „Ewa” i „Sylwester” (najdłuższy w Polsce podziemny przepływ łodziami). Już teraz kopalnia i sztolnia są jednymi z flagowych obiektów na Szlaku Zabytków Techniki. W 2016 odwiedziło je ok. 120 tys. gości. Najwięcej - w czerwcu, kiedy jest Industriada. Od roku 2011 co roku turystów jest tu o około 5 tys. więcej. Szacuje się, że po wpisie na listę UNESCO będzie ich o 30, a może nawet… 100 proc. więcej, czyli minimum 150 tysięcy. Tak pokazują przykłady innych wpisanych na listę obiektów. W następnym roku od wpisu zawsze jest ogromny skok. Dla porównania: cały szlak zabytków techniki w poprzednim roku (2016) odwiedzało nieco ponad 750 tys. osób.

CO TO JEST UNESCO I JAKIE OBIEKTY SĄ NA LIŚCIE
1. Czym w ogóle jest lista Światowego Dziedzictwa UNESCO?
Jest to lista obiektów dziedzictwa naturalnego i kulturalnego o "wyjątkowej powszechnej wartości". Listę prowadzi komitet UNESCO powołany przy Organizacji Narodów Zjednoczonych.

2. Jakie obiekty znajdują się na liście UNESCO?
Nie sposób wymienić wszystkich. Obecnie na liście znajduje się ponad 1000 obiektów - w tym 14 w Polsce. Do najsłynniejszych należą m.in. Piramidy Egipskie, Tadż Mahal, Stonehenge. Wśród polskich na pewno warto znać Wieliczkę, Muzeum Auschwitz w Oświęcimiu, Stare Miasto w Warszawie czy Białowieski Park Narodowy.

3. Ile obiektów z woj. śląskiego znajduje się na liście?
Żaden. To właśnie sprawia, że dla regionu tarnogórski wpis na listę powinien być tym bardziej wyjątkowy.

4. Ile i jakie obiekty z Tarnowskich Gór mogą znaleźć się na liście UNESCO?
To tak naprawdę bardzo skomplikowane pytanie i raptem kilka osób potrafi na nie odpowiedzieć. Dlaczego? Tarnogórski wniosek na listę UNESCO to najbardziej skomplikowany dokument w historii polskich starań o wpis na listę. Obejmuje w sumie 28 obiektów podziemnych i naziemnych, które są pozostałością po przemyśle kruszcowym. Do tego leżą na terenie trzech gmin: Tarnowskie Góry, Bytom i Zbrosławice. Warto jednak znać: Zabytkową Kopalnię Srebra, Sztolnię Czarnego Pstrąga, Park Miejski (pierwszy w Europie udany przykład rewitalizacji terenów poprzemysłowych), Hałdę Popłuczkową czy wciąż działający jako wodociąg szyb "Staszic".

5. Kto jest autorem wniosku o wpisanie Tarnowskich Gór na listę UNESCO?
Tu należy pochwalić przede wszystkim członków Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej. Jednak formalnie wniosek do komitetu UNESCO przesłało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w imieniu Rzeczpospolitej Polski.