AKTUALIZACJA
ZOBACZ KONIECZNIE MAPĘ ZAGŁĘBIOWSKIEGO DZIAŁANIA 2.0
Zagłębie Dąbrowskie - jedna z trzech obok Jury Krakowsko-Częstochowskiej i Żywiecczyzny małopolskich części województwa nie do końca zgodnie z prawdą nazwanego śląskim. Zagłębia nie byłoby, gdyby nie bogate złoża węgla i powstające dzięki nim kolejne kopalnie, huty i inne zakłady, wykorzystujące napływającą tu z całego Królestwa Polskiego siłę roboczą. Brynica od wieków była rzeką graniczną, najpierw państw, a potem województw. Zagłębie z Górnym Śląskiem razem funkcjonowały krótko tuż po III rozbiorze Polski. Potem oba regiony połączył okupant niemiecki, a po 1945 roku usankcjonowała to władza ludowa.
W Zagłębiu do dzisiaj widać wynikające z tego różnice. W Sosnowcu czy Dąbrowie Górniczej nikt nie używa gwary śląskiej, głównym daniem niedzielnych obiadów nie są też kluski śląskie z roladą i modrą kapustą. Póki funkcjonowało górnictwo, górnicy pod ziemię zawsze zjeżdżali tu klatką, a nie szolą jak za Brynicą. Wreszcie kibice - sympatycy sosnowieckiego Zagłębia lubią się z fanami Legii Warszawa, zaś jakikolwiek klub z Górnego Śląska jest dla nich „kosą”.
Mimo różnic, z tożsamością zagłębiowską bywa różnie. Większość Zagłębiaków oburza się, gdy główne stacje telewizyjne z punktu widzenia Warszawy mówią, że coś stało się w Sosnowcu na Śląsku. Trudno tę kwestię wytłumaczyć również współ- urlopowiczom nad Bałtykiem. Śląsk to Śląsk. Gdzie więc Zagłębie? Na pewno jest i widać je coraz częściej, tylko że na rzadkie przyznawanie się do swojej małej ojczyzny wciąż wpływ ma PRL-owska urawniłowka, nie do końca akceptująca przejawy regionalizmu.
Wpływ na tożsamość zagłębiowską miała również budowa Huty Katowice. To, co przez lata funkcjonowało w oparciu o górnictwo i mniejsze zakłady, w bardzo dużym stopniu zmienił nie tyle sam kombinat, co napływająca tu z całej Polski masa ludzi, którzy zasiedlali nowo budowane na dotychczasowych polach i łąkach czy w miejscach wyburzonych chałup i kamienic blokowiska.
Dziś w Zagłębiu tożsamość zagłębiowska się odradza. Sporo do powiedzenia ma pokolenie często urodzonych już tutaj budowniczych Huty Katowice. A jak z poczuciem zagłębiowskiej tożsamości jest u naszych polityków i działaczy społecznych i kulturalnych? To właśnie pokazuje nasza mapa.
Jeśli kogoś pominęliśmy na liście nazwisk, chętnie dopiszemy.
Prosimy o sygnał mejlowy na [email protected]
Alfabet Zagłębia
- Waldemar Andzel – Poseł PiS, Będzin
- Barbara i Paweł Badura – twórcy profilu zagłębiowskiego „Gwara dla ciućmoków”
- Zbigniew Białas – literaturoznawca i powieściopisarz, autor m.in. „Korzeńca”
- Arkadiusz Chęciński – prezydent Sosnowca
- Barbara Chrobak – posłanka Kukiz 15 z Sosnowca
- Stanisław Czekalski – autor przewodnika po Zagłębiu
- Artur Derbin - były zawodnik i trener Zagłębia Sosnowiec, jedna ze wspólczesnych ikon klubu
- Barbara Dolniak – wicemarszałek Sejmu z Będzina, Nowoczesna Piotr Dudała – społecznik, redaktor portalu sosnowiecfakty.pl,
- Zdzisława Dacko-Pikiewicz – rektor Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej
- Maciej Gadaczek – pracownik Muzeum Miejskiego Sztygarka, regionalista
- Adam Gierek – europoseł z Sosnowca
- Dariusz Jurek – prezes stowarzyszenia Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego
- Karolina i Piotr Jakoweńko – założyciele Fundacji Brama Cukermana
- Grzegorz Jaszczura – dąbrowski radny, zaangażowany w tworzenie symboli Zagłębia Dąbrowskiego
- Grzegorz Kaszak – biskup diecezji sosnowieckiej
- Łukasz Komoniewski – prezydent Będzina
- Piotr Krawczyk – regionalista, działał w Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego Sosnowiec
- Michał Kaczmarczyk – rektor Wyższej Szkoły Humanitas w Sosnowcu, dyrektor Instytutu Zagłębiowskiego
- Jan Kmiotek – autor książek i artykułów o historii i przeszłości Zagłębia
- Zbigniew Leraczyk – dyrektor Teatru Zagłębia w Sosnowcu
Alfabet Zagłębia
- Stefania Lazar – historyk
- Marcin Lazar – społecznik z Będzina
- Ewa Malik – posłanka PiS z Sosnowca
- Zbigniew Matuszczyk – historyk wojskowości i autor herbu, flagi i barw Zagłębia Dąbrowskiego
- Dariusz Nawrot – historyk, Uniwersytet Śląski
- Tomasz Niedziela – radny sosnowiecki, SLD
- Agnieszka Pasternak – przewodnicząca Rady Miejskiej w Dąbrowie Górniczej
- Zbigniew Podraza – prezydent Dąbrowy Górniczej
- Dominik Penar – radny czeladzki, asystent w Wyższej Szkole Biznesu w Dąbrowie Górniczej
- Artur Ptasiński - pracownik CIM, przewodnik na wycieczkach zagłębiowskich, fotograf i znawca dziejów Zagłębia
- Arkadiusz Rybak – dyrektor Muzeum Miejskiego Sztygarka w Dąbrowie Górniczej
- Jacek Rykała – artysta, malarz z Sosnowca
- Mateusz Rykała – wiceprezydent Sosnowca
- Halina Sobańska – radna SLD w Sosnowcu, społeczniczka
- Adam Szydłowski – , radny powiatowy, będzinianin, społecznik
- Dobrawa Skonieczna-Gawlik – historyk
- Zbigniew Szaleniec – burmistrz Czeladzi
- Tomasz Szczerba – burmistrz Wojkowic
- Kamil Wnuk – radny sosnowiecki, Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego, społecznik
- Zygmunt Woźniczka – historyk Uniwersytet Śląski
- Kazimierz Żmija – historyk, znawca historii KOR-u i jego zagłębiowskich śladów
Na mapie Zagłębia mieściliśmy na niej kilkadziesiąt nazwisk ludzi mieszkających i działających w Zagłębiu. To samorządowcy, politycy, ale też artyści, naukowcy, historycy i zwykli ludzie, tworzący stowarzyszenia, fotografujący i propagujący zagłębiowską tożsamość. Kryterium? Zaangażowanie w propagowanie tożsamości zagłębiowskiej, mówienie, tworzenie inicjatyw służących temu, by podkreślić odrębność tego regionu, pokazanie, że podobnie jak Ślązacy, mamy coś, czym możemy się pochwalić i co warto przekazywać następnym pokoleniom. Ważne, żeby podczas mówienia o tożsamości nie tworzyć antagonizmów.
Na mapie mówiącej o zaangażowaniu i propagowaniu tożsamości zagłębiowskiej oznaczyliśmy oś, a na niej dwa bieguny. Jeden oznacza duże zaangażowanie w propagowanie idei tożsamościowych regionu, drugi - przeciwnie - niewielkie.
Największą czcionką napisaliśmy nazwiska osób najbardziej znanych, biorących aktywny udział w życiu społecznym, piastujących wysokie stanowiska, ale o tym, czy dana osoba jest zaangażowana w inicjatywy związane z pokazaniem Zagłębia jako pięknego i wartego pokazania na zewnątrz regionu, świadczy umieszczenie nazwiska na osi poziomej (po lewej lub prawej stronie.
Na niekwestionowanego lidera w Zagłębiu wyrósł obecny prezydent Sosnowca, Arkadiusz Chęciński. Nie ustępuje mu, naszym zdaniem, Zbigniew Białas, dzięki jego książkom o Sosnowcu i Zagłębiu usłyszało wielu ludzi. Wielkie zasługi w propagowaniu tożsamości zagłębiowskiej ma też od wielu lat Dariusz Jurek, szef stowarzyszenia Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego.
Wybory samorządowe 2024 - II tura
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?