Wiosna już blisko. Rozkwitły kwiaty w parkach pod Jasną Górą

Park Staszica i 3 Maja w Częstochowie powoli budzą się do życia. Już można upolować pierwsze kwiaty w tym sezonie - przebiśniegi, krokusy czy ranniki zimowe. Wkrótce podjasnogórskie parki zazielenią się i rozkwitną na dobre.

W tym roku wiosna astronomiczna wypada wcześniej niż kalendarzowa. Astronomiczna wiosna może zaczynać się 20 lub 21 marca. Zawsze rozpoczyna się ona w momencie równonocy wiosennej, a więc tym razem będzie to niedziela - 20 marca. To właśnie wtedy słońce przejdzie przez punkt Barana, w którym przecina się ekliptyka i równik niebieski. Oznacza to, że od tego czasu słońce przez pół roku będzie mocniej ogrzewać półkulę północną. Noce będą stawać się coraz krótsze, a dni dłuższe. Astronomiczna wiosna potrwa aż do lata, czyli do 21 czerwca.

Z kolei kalendarzowy początek wiosny 2022 tradycyjnie wypadnie 21 marca. W tym roku będzie to poniedziałek.

Dzień Wagarowicza
Ta nieformalna tradycja (do której obchodów nie zachęcamy) jest prawdopodobnie znana wszystkim uczniom w Polsce. Polega na uchyleniu się od obowiązku nauki przez młodzież właśnie pierwszego dnia wiosny kalendarzowej. Przyczyną chęci ucieczki z lekcji jest zazwyczaj wiosenna, ciepła pogoda. Jeśli warunki atmosferyczne są sprzyjające, uczniowie, zamiast pójść do szkoły, wolą spędzić czas na świeżym powietrzu i łapać promienie wiosennego słońca. By zapobiec obchodom tego “święta”, wiele szkół decyduje się na poluźnienie 21 marca planów lekcji i organizację imprez lub wyjść poza mury placówki.

Topienie Marzanny
Marzanna to w tradycji słowiańskiej bogini zimy i śmierci, ale także odrodzenia. Zgodnie ze staropolskim zwyczajem (kultywowanym w niektórych regionach Polski do dziś), stworzoną na podobieństwo bogini kukłę, zazwyczaj wypełnioną słomą, palono lub topiono właśnie pierwszego dnia wiosny. Pozbycie się kukły miało zapewnić obfite plony w nadchodzącym roku. Marzannę, zwaną także Mareną, Moraną, Morą, Śmiercichą czy Śmiercią, owijano białym płótnem, przyozdabiano biżuterią i wstążkami. W “ostatnim spacerze” kukle towarzyszył cały orszak, a ją samą maczano w każdej napotkanej kałuży czy mijanym zbiorniku wodnym. Wieczorem młodzież wyprowadzała Marzannę ze wsi, podpalała i wrzucała do wody.

Co ciekawe, wspomniany obrzęd praktykowano w pierwszy dzień wiosny (tj. 21 marca) dopiero od XX wieku. Wcześniej dzień topienia Marzanny wypadał w czwartą niedzielę Wielkiego Postu.

Gaik
Obrzęd chodzenia z gaikiem często (choć nie zawsze!) obchodzono razem z topieniem Marzanny. To słowiańska tradycja, podczas której pukano z roślinnym stroikiem (najczęściej sosnowym) lub całą choinką, od domu do domu i witano wiosnę. Drzewko lub jego część przystrajano skorupkami jaj, kwiatami, własnoręcznie wykonanymi ozdobami i wstążkami. Tradycję tę kultywowały najczęściej dziewczęta, które w odwiedzanych domostwach składały życzenia, śpiewały i tańczyły.

Współcześnie do obu tych obrzędów podchodzi się raczej jak do zabawy, a wielu ekspertów zwraca uwagę na zatracenie ich sakralnego charakteru. Najczęściej zwyczaje te obchodzi się razem, właśnie pierwszego dnia kalendarzowej wiosny, czyli 21 marca. W obchodach często bierze udział młodzież szkolna (wcześniej dzieci z pomocą wychowawców przygotowują własną kukłę). Po utopieniu Marzanny na pierwszy plan wysuwają się gaiki, przystrojone wstążkami i skorupkami jajek.

Pierwszy dzień wiosny to wspaniała okazja do spędzenia czasu na łonie natury. Jeśli chcemy podziwiać piękno powracającej do życia przyrody, najlepiej udać się w miejsce, w którym rośnie dużo drzew lub kwiatów. Ciekawym pomysłem jest też odliczanie dni do kalendarzowej lub astronomicznej wiosny za pomocą codziennych spacerów na pobliską łąkę. W ten sposób będziecie mogli obserwować etapy wiosennego przebudzenia roślin, a sam spacer pozytywnie wpłynie na samopoczucie.