"Zakamuflowana opcja polska"

Ale u nas nawet proste słowa muszą być stawiane na głowie. Nie chcę wchodzić w głębsze lingwistyczne rozważania i podpowiadać, jak należy omijać takie językowe pułapki. W tym bowiem przypadku mamy do czynienia z czymś innym.
Sformułowanie "polscy Niem-cy" nabrało negatywnego zabarwienia wraz z falami emigracyjnymi lat 70. i 80. minionego wie-ku, a także w następnej dekadzie, gdy oficjalnie uznano istnienie mniejszości niemieckiej i zarejestrowano reprezentujące ją stowarzyszenia. W ustach prześmiewców słowa te sugerowały, że polscy Niemcy, emigrujący bądź uzyskujący paszporty RFN, to "zakamuflowani Polacy" - by strawestować złotą myśl klasyka. To Volkswagen-deutsche, ludzie, którzy gotowi byli zmienić orientację narodową, kierując się tylko względami ekonomicznymi.

Czy trzeba dziś dodawać, że takie opinie były w większości przypadków krzywdzące, a już na pewno - grzeszące niedopuszczalnymi uproszczeniami?

Skomplikowane procesy historyczne, dokonujące się w ciągu wieków na Górnym Śląsku, Pomorzu, Mazurach czy Warmii, doprowadziły do wykształcenia się licznych grup etnicznych, stojących "pomiędzy". Ich rozchwiane poczucie tożsamości na ogół nie było wynikiem "zdrady" czy "zaprzaństwa". Ci ludzie zbierali owoce z obu stron rozpościerającej się na przygranicznej miedzy gruszy - by odwołać się do metafory użytej jeszcze przed II wojną światową przez bł. ks. Emila Szramka, wybitnego intelektualistę katowickiego.

Przekonują o tym badania, jakie - na zlecenie japońskiego Uniwersytetu Osaka - przeprowadzono w opolskiej części Górnego Śląska i powiecie lublinieckim. Jestem pewny, że potwierdziłyby się także w powiatach gliwickim czy rybnickim i innych miejscach, gdzie w rozproszeniu mieszkają ludzie, którzy zgłosili akces do towarzystw społeczno-kulturalnych Niemców.
Z badań opublikowanych przez realizujący to zlecenie Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej wynika, że tylko 22,2 procent losowo wybranych członków TSKN określa się mianem Niemców, 13,7 procent czuje się "bardziej Niemcami niż Ślązakami", a 21,8 procent - Ślązakami. "Niemcem, Ślązakiem i Polakiem zarazem" nazywa siebie aż 12,8 procent respondentów. Ba, 3 procent badanych to... Polacy i "bardziej Polacy niż Ślązacy".

Zdaję sobie sprawę, że taka statystyka to woda na młyn dla narodowców wszelkiej maści, którzy niechętnie wczytują się w historię, bo i tak swoje wiedzą, więc ludzi dzielą na lepszych (czyli "naszych") i gorszych (czyli "obcych"). A badania były doprawdy solidne, zawierały dziesiątki intrygujących pytań i nie ominęły ani jednej gminy z mniejszością niemiecką. Jakie wnioski z nich płyną?

Niestety, potwierdza się, że w tej społeczności utrwaliły się silne resentymenty, których źródłem jest II wojna światowa, zmiana granic i wczesny stalinizm. Nie udało się nieufności przełamać, a ran zaleczyć. W efekcie aż 35,8 proc. badanych uważa, że przysłowie "Jak świat światem, nie będzie Niemiec Polakowi bratem", jest "prawdziwe". Charakterystyczne też, że członkowie TSKN w wielu przypadkach uchylali się od odpowiedzi na najtrudniejsze pytania. "Jak ocenia Pan/Pani rozliczenie się Niemców z nazistowską przeszłością?". Prawie połowa ankietowanych stwierdziła, że w tej sprawie "nie ma zdania".

Niech jednak ci, co lubią straszyć Niemcami, aż tak się nie cieszą. W innych miejscach te badania pokazują, jak wiele korzystnych zmian nastąpiło. Zwłaszcza wśród młodych. Są otwarci, empatyczni i tylko 7 proc. odczuwa dyskomfort z powodu przynależności do mniejszości niemieckiej.

To wystawia dobre świadectwo nie tylko im i ich polskim sąsiadom, ale w ogóle naszemu państwu.

* CZYTAJ KONIECZNIE:

*NAJZABAWNIEJSZE ŚLĄSKIE SŁOWA - WYNIKI PLEBISCYTU
*WSTRZĄSAJĄCA HISTORIA ŚMIERCI MAGDY Z SOSNOWCA - POZNAJ SZCZEGÓŁY
*Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera

*ALE FUTURYSTYKA! Zobacz jak będą wyglądać Katowice w 2015 roku. WIZUALIZACJE
*Niesamowicie GORĄCE DZIEWCZYNY na mroźne dni. Zobacz FOTKI Queen Śląska i Zagłębia