Zmiany w prawie od sierpnia 2023. Na te przepisy musisz uważać najbardziej! Kogo dotkną najbardziej?

Tylu zmian nie było od dawna. Choć rząd od miesięcy wprowadza zmiany w przepisach, to w sierpniu 2023 jest ich wyjątkowo dużo. Dotyczą one wielu z nas: osoby niepełnosprawne, właścicieli sklepów, uczniów i nauczycieli i nie tylko. Co znajduje się na liście najważniejszych zmian w prawie w tym miesiącu? Odpowiadamy.

Zobacz najważniejsze zmiany w polskich przepisach SIERPIEŃ 2023

Od 15 sierpnia 2023 r. wchodzą w życie nowe przepisy dotyczące walki ze sprawcami przemocy domowej. Jest to część pakietu antyprzemocowego 2.0, który został wprowadzony w odpowiedzi na tragiczne wydarzenia, takie jak sprawa zakatowanego ośmioletniego Kamilka w Częstochowie.

Do tej pory wobec osoby stosującej przemoc w rodzinie można było zastosować tylko nakaz opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania lub zakaz zbliżania się do niego. Od połowy sierpnia 2023 r. katalog zakazów zostaje rozszerzony. Funkcjonariusze będą mogli wydawać natychmiastowy zakaz zbliżania się sprawcy do osoby doznającej przemocy, dodatkowo do już istniejących zakazów. Przeciwko sprawcy przemocy domowej można zastosować:

• Nakaz opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakaz zbliżania się do wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, jeżeli wspólne zamieszkiwanie jest szczególnie uciążliwe ze względu na stosowanie przemocy w rodzinie.
• Zakaz zbliżania się do osoby doznającej przemocy, gdy sprawca stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia ofiary.
• Zakaz kontaktowania się z osobą doznającą przemocy, gdy sprawca stwarza zagrożenie dla jej życia lub zdrowia, oraz gdy nęka ją za pomocą środków komunikacji elektronicznej na odległość, wzbudzając u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, lub narusza jej prywatność.
• Zakaz wstępu na teren szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej lub artystycznej, obiektu sportowego, miejsca pracy lub innego miejsca, gdzie regularnie przebywa osoba doznająca przemocy w rodzinie.

Policja lub żandarmeria wojskowa będą mogły wydawać zakazy, zwłaszcza podczas interwencji, a także sąd, nawet w formie postanowienia o zabezpieczeniu, które zostanie wydane szybciej niż orzeczenie. Zakazy wydane przez policję obowiązują przez 14 dni, po czym sąd musi wydać postanowienie o zabezpieczeniu.

Za złamanie zakazów sprawca może zostać aresztowany na okres od 5 do 30 dni, otrzymać karę 30 dni ograniczenia wolności lub grzywnę w wysokości 5000 zł.

6 sierpnia wchodzi w życie nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, która zawiera istotną zmianę dla osób z niepełnosprawnością. Zgodnie z nowym przepisem, wszystkie orzeczenia, które straciły ważność w czasie pandemii i zostały automatycznie wydłużone przez ustawę covidową do 60 dni po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, będą nadal ważne. Zmiana ta pozwoli osobom z niepełnosprawnością na korzystanie z orzeczeń w określonym zakresie czasowym:

1. Orzeczenia, których termin ważności miał upłynąć do 31 grudnia 2020 r., będą ważne do 31 grudnia 2023 r.
2. Orzeczenia, których termin ważności miał upłynąć w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r., będą ważne do 31 marca 2024 r.
3. Orzeczenia, których termin ważności miał upłynąć w okresie od 1 stycznia 2022 r. do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie przepisu, będą ważne do 30 września 2024 r.

Jednak ważność orzeczeń nie będzie przedłużana dłużej niż do momentu wydania nowego ostatecznego orzeczenia o niepełnosprawności. Decyzje przyznające świadczenia na bazie tych orzeczeń również zostaną wydłużone na taki sam okres. Osoby z niepełnosprawnością mogą składać wnioski o nowe orzeczenie w dowolnym momencie, jednak po wydaniu nowego orzeczenia, "stare orzeczenie" które mogło zostać przedłużone automatycznie traci ważność.

W dniu 2 sierpnia 2023 roku wejdzie w życie nowelizacja rozporządzenia dotyczącego środków odurzających, substancji psychotropowych i prekursorów. Nowe przepisy wprowadzają zmiany w wypisywaniu recept na leki psychotropowe i środki odurzające.

Zgodnie z nowymi zasadami, przed wypisaniem recepty na leki psychotropowe i środki odurzające, konieczne będzie przeprowadzenie badania i oceny wpływu leku na pacjenta. Badanie to może być wykonane zarówno stacjonarnie, jak i zdalnie poprzez konsultacje online.

Dodatkowo, przed wystawieniem kolejnej recepty, lekarz będzie zobowiązany do sprawdzenia ilości i rodzaju leków przepisanych wcześniej pacjentowi. Ta weryfikacja będzie przeprowadzana za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta (IKP) lub systemu gabinetowego, jeśli pacjent nie ma IKP. Informacje o dokonanej weryfikacji oraz bieżących wskazaniach dla pacjenta zostaną odnotowane w dokumentacji medycznej.

Ministerstwo Zdrowia podkreśla, że celem tych zmian jest zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów. Wcześniejsza możliwość uzyskania recepty bez konsultacji lekarskiej stanowiła poważne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjentów. Minister zdrowia, Adam Niedzielski, podkreśla, że celem nowych przepisów nie jest ograniczenie dostępu do lekarza i leków, ale zapewnienie odpowiedniej konsultacji przed przepisaniem silnie działających leków.

Od 8 sierpnia 2023 r. będzie obowiązywała ustawa o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów. Zgodnie z nowymi przepisami, emerytanci i renciści będą otrzymywać 14. emeryturę na stałe, bez konieczności corocznego uchwalania ustaw w tej sprawie.

Wysokość 14. emerytury będzie zależała od miesięcznego świadczenia otrzymywanego przez emerytów i rencistów. Osoby pobierające co miesiąc nie więcej niż 2900 zł otrzymają świadczenie w wysokości najniższej emerytury (1588 zł 44 gr w tym roku). Natomiast ci, którzy pobierają wyższe świadczenia, otrzymają 14. emeryturę proporcjonalnie pomniejszoną, stosując zasadę złotówka za złotówkę.

Ważne jest, że jeśli dodatkowe świadczenie wyniosłoby mniej niż 50 zł, nie zostanie wypłacone. W praktyce więc emeryci i renciści, których miesięczne świadczenia wynoszą do 4438,44 zł, otrzymają dodatkowe pieniądze w tym roku.

Termin wypłaty 14. emerytury będzie ustalany przez rząd, który do końca października danego roku wyda rozporządzenie w tej sprawie. W tym roku wypłata świadczenia planowana jest na przełomie sierpnia i września. Rząd będzie również miał możliwość określenia wyższej wysokości czternastki niż najniższa emerytura obowiązująca w danym roku.

Ustawa z 7 lipca 2023 r. o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli wejdzie w życie 2 sierpnia 2023 r. Dzięki tej ustawie uczniowie klas czwartych szkół podstawowych otrzymają laptopy na własność, a nauczyciele będą mogli otrzymać bon o wartości 2500 zł na dofinansowanie zakupu laptopa.

Praktyczna realizacja tej ustawy rozpocznie się we wrześniu, ponieważ przedtem konieczne jest wprowadzenie rozporządzeń, które określą szczegóły implementacji, w tym ministerialnej listy sklepów, w których można zrealizować bon.

Od 8 sierpnia zacznie obowiązywać kolejna zmiana w uldze rehabilitacyjnej w PIT. Przypomnijmy, że od 1 lipca tego roku obowiązuje przepis umożliwiający stosowanie ulgi rehabilitacyjnej dla podatników, którzy mają na utrzymaniu osoby niepełnosprawne. To odnosi się do I grupy podatkowej, np. małżonka, dzieci lub dziecka obcego przyjętego na wychowanie.

Warunkiem zastosowania ulgi przez opiekuna jest, aby dochody osoby niepełnosprawnej nie przekraczały dwunastokrotności kwoty renty socjalnej, która w 2023 r. wynosi 17340 zł netto.

W nowelizacji PIT, która obowiązuje od 8 sierpnia, doprecyzowano, że do dochodów osoby niepełnosprawnej nie wlicza się również 13. i 14. emerytury. Oznacza to, że te dodatkowe roczne świadczenia pieniężne dla emerytów i rencistów nie będą brane pod uwagę przy obliczaniu ulgi rehabilitacyjnej.

Od 1 sierpnia 2023 r. zasady zakazu pracy w handlu w niedzielę uległy zmianie. Właściciele sklepów nie będą mogli już korzystać z przepisów specustawy covidowej, które ułatwiały działanie placówek handlowych w ostatni dzień tygodnia.

Podczas trwania stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego oraz przez 30 dni po ich odwołaniu, zakaz handlu nie obejmował prac związanych z przyjmowaniem, rozładowywaniem i ekspozycją towarów pierwszej potrzeby, takich jak produkty spożywcze. W niedziele kasa mogła być obsługiwana tylko przez właściciela sklepu lub członków jego rodziny, ale w placówce mogli też przebywać pracownicy, którzy ustawiali towary na półkach. To ułatwiało otwieranie sklepów w ostatni dzień tygodnia.

Jednak stan zagrożenia epidemicznego został odwołany od 1 lipca 2023 r., więc od 1 sierpnia znów obowiązują bardziej restrykcyjne ograniczenia niedzielnego handlu. W placówce handlowej w niedzielę będzie mogła pracować wyłącznie osoba właściciel lub członkowie jego rodziny, chyba że działalność jest objęta jednym z 32 wyjątków od zakazu.