Odkrycia archeologiczne podczas remontu bazyliki jasnogórskiej

- Odkryliśmy fragmenty murów o szerokości od 90 centymetrów do półtora metra, zbudowanych z kamienia wapiennego na zaprawie wapiennej i częściowo ceglanej. Trudno powiedzieć, jak nam się one ukształtują. Będziemy poszerzać te mury tak, aby uczytelnić ich przebieg - mówi Iwona Młodkowska-Przepiórowska, kierująca pracami archeologicznymi. - Mamy najstarsze ślady architektury murowanej, jeśli się oczywiście potwierdzą nasze przypuszczenia. Teraz prace skoncentrują się na uczytelnieniu wszystkich murów obwodowych, które wchodzą w zasięg murów bazyliki. Będziemy starali się odczytać fazy zabudowy.

Przy odsłoniętych murach odkryto trzy miejsca ziemnych pochówków z fragmentami trumien oraz kryptę grobową. Już zdejmowanie obecnej posadzki w prezbiterium bazyliki przyniosło archeologom wiele emocji, ponieważ ukazały się dwie warstwy starych posadzek, wykonanych z gliny i noszących ślady ognia. Wskazywałoby to na ich pochodzenie jeszcze sprzed pożaru w 1690 roku.

- To bardzo ważne odkrycia związane z najstarszą historią klasztoru, o której zachowało się mało źródeł - podkreśla Młodkowska-Przepiórowska.

- Dla mnie te mury chciałoby się obejmować i całować, bowiem pochodzą one z tej pierwszej gotyckiej świątyni, później poszerzonej i rozbudowanej - oświadczył o. dr Jan Golonka, kustosz zbiorów wotywnych na Jasnej Górze.

Prace w bazylice intrygują przybywających do klasztoru, ponieważ od 7 stycznia tego roku, kiedy ruszył remont, duża część kościoła została odgrodzona i szczelnie zasłonięta. Decydują o tym z jednej strony względy bezpieczeństwa, z drugiej konieczność zapewnienia archeologom odpowiednich warunków pracy. Tak też będzie do końca robót.

Wymiana posadzki w prezbiterium oraz lekkie przedłużenie tej części kościoła to pierwszy etap gruntownego odnowienia bazyliki, pierwszego na tak dużą skalę w jej dziejach. Całość posadzki będzie wymieniona na jednolitą, oczyszczone zostaną sklepienia z nalotu wiekowych osadów, wymienione będą instalacje grzewcze i elektryczne. Niewykluczone, że rezultaty odkryć archeologicznych zostaną w jakiś sposób wyeksponowane.

Najstarszą częścią Bazyliki Krzyża Świętego i Narodzenia Matki Bożej jest prezbiterium zbudowane w miejscu murowanego kościoła gotyckiego z XV wieku.
Po pożarze w 1690 roku została odbudowana jako monumentalna trzynawowa świątynia w stylu barokowym. Wysokość środkowej nawy liczy 29 metrów.