Marta Matyszczak „Wypocznij i zgiń”. Recenzja: intrygująca zagadka, wciągająca fabuła i wyraziste postaci. Wyborna komedia kryminalna

„Wypocznij i zgiń” to siódma części serii „Kryminał pod psem” Marty Matyszczak, której głównymi bohaterami są prywatny detektyw Szymon Solański, dziennikarka Róża Kwiatkowska i psi detektyw - kundelek Gucio. Choć na co dzień mieszkają w Chorzowie (z tego miasta pochodzi Marta Matyszczak), to w każdej kolejnej części serii autorka wprowadza nowe miejsce akcji.

Tym razem akcja osadzona jest w Szczawnicy, malowniczym miasteczku w Pieninach, nad Dunajcem, w Małopolsce. Kiedy pod wyciągiem narciarskim na Palenicy zostaje znalezione ciało lokalnego biznesmena Mateusza Słowika, właściciel wyciągu zleca śledztwo Solańskiemu. Nie wierzy, że lokalny komisarz policji Edward Salamon złapie sprawcę. Chce, aby śledztwo przeprowadził ktoś „z zewnątrz”.

Solański przyjmuje zlecenie, a przy okazji spędza z Różą i Guciem czas w zasypanej śniegiem Szczawnicy. Niestety, jazda na nartach to domena detektywa, nie dziennikarki.

Szybko okazuje się, że Słowik miał skomplikowane relacje rodzinne. Potencjalnych sprawców nie brakuje. Kto zabił biznesmena? I jaki związek jego śmierć ma z wydarzeniami, które miały miejsce w Szczawnicy w 1927 roku?

Wątek dotyczący dwudziestolecia międzywojennego, gdy do szczawnickich wód ściągały osobistości świata kultury, udał się Marcie Matyszczak wyśmienicie. Oddała klimat lat 20. XX wieku precyzyjnie opisując ówczesne zwyczaje, zachowania, stroje, nawet jedzenie. Słowem - pokazała barwne życie ówczesnej bohemy. A wisienką na torcie są poprzedzające rozdziały powieści cytaty z wierszy Juliana Tuwima, poety tego okresu w literaturze.

Jednocześnie ów wątek retro stanowi tzw. fragmenty poważne w powieści i równoważy elementy humorystyczne oraz ironiczną narrację Gucia. Tak, balans między ironią i powagą, humorem sytuacyjnym i postaci a całkiem poważną zagadką kryminalną w komedii kryminalnej Marta Matyszczak opanowała do perfekcji.

Nie ukrywam, że dla mnie lektura „Wypocznij i zgiń” była dużą przyjemnością także dlatego, że bardzo dobrze znam Szczawnicę. Wielokrotnie byłam z mężem na urlopie w Pieninach, właśnie w tym urokliwym mieście. Podróż do Szczawnicy na kartach powieści razem z Szymonem, Różą i Guciem była dla mnie sporą frajdą!

Na uwagę zasługuje potrójna narracja zastosowana w książce. Po raz drugi autorka zdecydowała się na ten zabieg (po raz pierwszy zrobiła to w „Trupie w sanatorium”). Moim zdaniem to spore wyzwanie dla pisarza napisać książkę opowiadając zdarzenia z trzech różnych punktów widzenia, tym bardziej że narrator pierwszoosobowy zawsze widzi mniej.

Przyznaję, że dawniej nie lubiłam w książkach narracji w pierwszej osobie liczby pojedynczej. Długo nie mogłam się do niej przekonać. Ale im więcej książek czytam, tym częściej takie rozwiązanie mnie przekonuje. Wiele zależy od kreatywności pisarza, od tego, jaką postać wybierze do takiej opowieści. Marta Matyszczak po raz drugi wybrała postać kobiecą z przeszłości. I to jest strzał w dziesiątkę.

„Wypocznij i zgiń” to wyborna komedia kryminalna, gwarancji rozrywki na wysokim poziomie, a przy tym świetna opowieść o Szczawnicy lat dwudziestych. Autorka bawi, wodzi czytelnika za nos podrzucając fałszywe tropy, ale i skłania do refleksji. Bardzo polecam!

Marta Matyszczak, „Wypocznij i zgiń”, Wydawnictwo Dolnośląskie, 2020, 304 strony