Narodowy Instytut Onkologii w Gliwicach zdobył drugie miejsce w konkursie Agencji Badań Medycznych, otrzymają dofinansowanie na ok. 26 mln z

Narodowy Instytut Onkologii w Gliwicach zajął drugie miejsce w konkursie Agencji Badań Medycznych dzięki projektowi naukowemu o nazwie „Ocena efektu immunomodulującego radioterapii paliatywnej, w tym radioterapii z przestrzennym zróżnicowaniem dawki, podanej samodzielnie lub z immunoterapią u chorych, którzy wyczerpali możliwość leczenia systemowego i radioterapii radykalnej, przy wykorzystaniu immuno-PET i badań proteomicznych”.

Gliwicki ośrodek otrzyma dofinansowanie w wysokości 25 956 208,60 zł na realizację tego projektu. Po podpisaniu umowy z ABM i dopełnieniu wszystkich pozostałych formalności, rozpocznie się proces rekrutacji 60 pacjentów dotkniętych pięcioma różnymi typami nowotworów: nerki, trzonu macicy, szyjki macicy, potrójnie ujemnego raka piersi i czerniaka.4

- To badanie jest przeznaczone dla pacjentów, którzy wyczerpali już wszystkie linie leczenia systemowego i nie kwalifikują się do leczenia radykalnego (za pomocą radioterapii czy operacji chirurgicznej) ze względu na stopień zaawansowania nowotworu. Chodzi o pacjentów z dużymi guzami nowotworowymi, których nie można napromieniać radykalnie. Jednocześnie muszą to być osoby w na tyle dobrym stanie ogólnym, aby można je było zakwalifikować do radioterapii paliatywnej – tłumaczy dr hab. n. med. Sławomir Blamek, prof. NIO z Zakładu Radioterapii Narodowego Instytutu Onkologii w Gliwicach, główny badacz.

W ramach przeprowadzanego badania pacjenci zostaną przypisani do jednej z czterech grup (ramion badania). W każdej z tych grup zastosowana będzie radioterapia, przy czym dwie z nich obejmą różne podejścia: standardową radioterapię paliatywną oraz radioterapię z przestrzennym zróżnicowaniem dawki. Choć ten drugi sposób napromieniania nie jest nowy, to ze względu na postęp innych technik radioterapii, na chwilę obecną jest nieco zapomniany. Celem badania jest przywrócenie go do użycia, jednak w nowoczesny sposób, wykorzystując techniki dynamicznego przestrzennego różnicowania rozkładu dawki promieniowania w guzie. To pozwoli stymulować mechanizmy odpowiedzi immunologicznej organizmu.

Mimo podania wysokiej dawki promieniowania, badacze zakładają skuteczną ochronę zdrowych narządów znajdujących się w sąsiedztwie guza nowotworowego. Co więcej, w dwóch z czterech ramion badania zastosowana zostanie immunoterapia, mająca w założeniu wzmocnić efekt pobudzania układu odpornościowego przez radioterapię. Dr hab. Sławomir Blamek wyjaśnia, że to innowacyjne podejście ma na celu uzyskanie synergii pomiędzy radioterapią a immunoterapią, co może znacząco poprawić skuteczność leczenia.

Naukowcy z Gliwic mają nadzieję, że proponowane schematy radioterapii spowodują u pacjentów efekty immunologiczne, które nie występują w standardowych schematach radioterapii. W dwóch z czterech ramion badania planują wprowadzenie immunoterapii w połączeniu z radioterapią. Ich celem jest sprawdzenie, czy to połączenie wywoła u pacjentów reakcję układu odpornościowego, która została już opisana w różnych opracowaniach naukowych, ale dotychczas nie została w pełni zweryfikowana badaniami.

- Wykorzystamy do tego celu immuno-PET z zastosowaniem pembrolizumabu znakowanego cyrkonem 89. To badanie pomoże nam sprawdzić dystrybucję receptorów PD-L1 w napromienianym guzie i w innych miejscach w organizmie, w których mogą się znajdować komórki wykazujące ekspresję receptora PD-L1 – tłumaczy dr hab. Sławomir Blamek.

Badanie immuno-PET będzie wykonywane u wszystkich pacjentów uczestniczących w projekcie zarówno przed, jak i po radioterapii. Dodatkowo uczestnicy badania zostaną poddani badaniom proteomicznym, których celem jest ocena obecności i stężenia różnego rodzaju białek we krwi, w tym takich, które pozwalają na monitorowanie odpowiedzi układu immunologicznego na zastosowane leczenie. Będą też mieli regularnie wykonywane badania obrazowe, w tym tomografię rezonansu magnetycznego pozwalającą na szczegółową ocenę odpowiedzi na leczenie. "Mamy nadzieję, że w ten sposób uzyskamy informację na temat mechanizmów aktywowanych po zastosowaniu dwóch schematów łączących immunoterapię z radioterapią oraz dwóch rodzajów samodzielnej radioterapii –typowej i tej mniej typowej, która budzi coraz większe zainteresowanie wśród radioterapeutów" – mówi dr hab. Sławomir Blamek.

- Uznanie tego projektu za bardzo obiecujący potwierdza, że możliwości radioterapii w nowoczesnym leczeniu onkologicznym się nie wyczerpały. Ogromny postęp technologiczny, jaki ma miejsce w radioterapii, otwiera nowe, szerokie możliwości terapeutyczne, które naturalnie muszą być ustalone i potwierdzone w badaniach klinicznych. Cieszę się, że gliwicki Instytut Onkologii jest liderem w tej dziedzinie w Polsce – komentuje prof. dr hab. Krzysztof Składowski, dyrektor Narodowego Instytutu Onkologii w Gliwicach, konsultant krajowy w dziedzinie radioterapii onkologicznej.