Tychy. 47 lat temu z linii montażowej zjechał pierwszy maluch! Wyprodukowano ich ponad 3 mln. Jeździły w Chinach i na Kubie. ZDJĘCIA

- Pierwsze Fiaty 126p zjechały z linii montażowej w Tychach 18 września 1975 roku. Dziś mija 47 lat od tego wydarzenia. Fiat 126p wytwarzany był w Tychach przez 16 lat - do czasu, kiedy w 1991 r. produkcję przeniesiono do Bielska-Białej, zwalniając miejsce dla Fiata Cinquecento - przekazał w mediach społecznościowych Andrzej Dziuba, prezydent Tychów.

Zakład w Bielsku-Białej produkował malucha od 22 lipca 1973 roku do 22 września 2000 roku, z kolei fabryka w Tychach montowała malucha od 1975 do 1991 roku. W tej pierwszej średnio rocznie z linii montażowej zjeżdżało ponad 43 tysiące małych fiatów, trzy razy więcej produkowała fabryka w Tychach. W sumie (w Bielsku i Tychach) wyprodukowano 3 mln 318 tysięcy 674 sztuk tego modelu.

9 listopada 1971 roku na placu Defilad w Warszawie odbyła się, kilka dni po premierze w Turynie, pierwsza publiczna prezentacja fiata 126 w Polsce. Produkowany był w Polsce w czterech wersjach: standard, special, komfort i w wersji dla inwalidów.

"Warto i trzeba oszczędzać pieniądze na »popularnego« już teraz. Z terminów przewidzianych w kontrakcie wynika bowiem jednoznacznie, iż pierwsze próbne egzemplarze pojawią się w 1974 r., a masowa produkcja w śląskich fabrykach, w Bielsku-Białej i w Tychach, rozwinie się w 1975 roku. »Popularny« - bo tak wciąż jeszcze, roboczo, nazywamy nasz nowy samochód - nie będzie przysłowiowym krążownikiem szos, nie będzie pożerał ogromnych ilości paliwa. Ma natomiast być trwały, odpowiednio dostosowany do naszych warunków klimatycznych (...)” - donosił „Express Wieczorny”.

Przez wiele lat Fiat 126 p był najczęściej spotykanym samochodem na polskich drogach. Jak przekazuje PAP, niespełna 50 lat temu kosztował 69 ówczesnych tysięcy złotych, czyli mniej więcej 20 średnich pensji, a na samochodowych giełdach płacono za niego 110 tys. zł. Żeby kupić malucha, trzeba było mieć nie tylko pieniądze, ale też talon, czyli przydział.

Władza, by nieco zyskać na czasie i ułagodzić przeciętnego Kowalskiego, wprowadziła specjalny system umożliwiający (teoretycznie) zakup samochodu. Zapisy na fiaty ruszyły już w lutym 1973 r. W banku trzeba było założyć książeczkę oszczędnościową „F”- jak fiat - a później wpłacać kolejne raty, od których wysokości zależało, kiedy otrzyma się samochód. Jednak szanse na szybkie nabycie czterech kółek i tak były niewielkie, bowiem książeczki samochodowe posiadało ponad 1,65 mln osób!

Podtrzymaniu zainteresowania maluchem wśród Polaków miała służyć także Wielka Loteria Samochodowa, dzięki której (znowu teoretycznie) można było szybciej stać się posiadaczem upragnionego fiacika, oraz nieustanna nachalna propaganda dotycząca maluchów prowadzona w mediach. Wprawdzie istniała szansa nabycia fiata za gotówkę, najlepiej za twardą walutę (w 1973 r. trzeba było wpłacić 1250 dolarów, co po ówczesnym czarnorynkowym kursie dolara dawało 125 tys. zł!), która uprawniała do zakupu samochodu poza kolejnością, ale była to oferta dla nielicznych. I tak naprawdę największe szanse na otrzymanie fiata 126 miał głównie aktyw partyjny, także wzorowi pracownicy, którzy dostawali je w nagrodę.

W latach 1985-1989 wyeksportowanych zostało ponad 23 tys. maluchów do Chin, gdzie jeździły np. jako taksówki. W 1988 r. Maluchy wyeksportowano do Australii i na Kubę.

Maluch był produkowany w Polsce ponad 25 lat. We Włoszech zakończono jego produkcję w 1980 roku. W Polsce ostatni egzemplarz zjechał z linii produkcyjnej w samo południe 22 września 2000 roku. 30 lat temu fabryki samochodów małolitrażowych w Bielsku-Białej i w Tychach weszły w skład włoskiego koncernu fiata, który z czasem stał się częścią grupy Fiat Chrysler Automobiles, a obecnie Stellantis.