W Katowicach poświęcono nowe nagrobki Żołnierzy Niezłomnych. Nawiązywano do sytuacji na Ukrainie. "Pamięć o bohaterach jest nam potrzebna"

Historię poszukiwań szczątków żołnierzy drugiej konspiracji zainicjował w 2003 roku prof. Krzysztof Szwagrzyk, prowadząc prace ekshumacyjne na cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu. Wówczas udało się odnaleźć pierwszych bohaterów, których tożsamość ustalili następnie genetycy. Od 2016 roku prace poszukiwawcze i identyfikacyjne prowadzone są przez Instytut Pamięci Narodowej.

- W sumie od 2011 roku prace poszukiwawcze przeprowadzono w 347 miejscach, w których uprawdopodobniono bezimienne pochowanie bohaterów konspiracji niepodległościowej. Do dziś zidentyfikowano 191 z nich. Przywrócono im imiona i honor - mówił dyrektor oddziału IPN w Katowicach dr Andrzej Sznajder.

Od 2017 roku, czyli od momentu, kiedy w strukturze katowickiego oddziału IPN powstało specjalne, powołane w tym celu biuro, w naszym regionie przeprowadzono tego typu prace w 15 lokalizacjach. M.in. w Katowicach, na cmentarzu w Panewnikach, Bogucicach i w Dąbrówce Małej, ale też w Gliwicach czy Bielsku-Białej. W sumie od 2017 do 2021 roku odnaleziono szczątki 35 ofiar, a 10 z nich zidentyfikowano.

Dwie upamiętniono dziś w kwaterze Żołnierzy Niezłomnych, na cmentarzu komunalnym przy ul. Murckowskiej w Katowicach. To Franciszek Skrobol (1921-1946) oraz Józef Wawrzyńczyk (1922-1946). Podczas uroczystości poświęcono nowe nagrobki Żołnierzy Niezłomnych i wygłoszono wojskowy apel pamięci z udziałem kompanii honorowej 34. Śląskiego Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej w Bytomiu.

Zobacz zdjęcia:

- To nie tylko spoglądanie w przeszłość. Pamięć o naszych bohaterach jest nam potrzebna tu i teraz. Kształtuje naszą wrażliwość, w szczególności na krzywdę i niesprawiedliwość, jaką obecnie obserwujemy - mówił dr Andrzej Sznajder nawiązując do wojny na Ukrainie i wielkiego zaangażowania Polaków w pomoc naszym sąsiadom.

W podobnym tonie wypowiadał się wojewoda śląski Jarosław Wieczorek.

- To nasz obowiązek, aby pamiętać o wszystkich bohaterach, którzy niezłomnie walczyli za naszą wolność. Musimy dziękować im za to, że żyjemy dziś w demokratycznym państwie. Suwerenność nie jest dana raz, na zawsze, co pokazują ostatnie wydarzenia na Ukrainie. Musimy o nią dbać, pielęgnować, a niejednokrotnie za nią walczyć, ponosząc najwyższą cenę - podkreślał wojewoda Jarosław Wieczorek.

Jeszcze dziś, w kościele pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny na placu Ks. Emila Szramka 1 w Katowicach, zostanie odprawiona msza św. o godz. 18.30, w intencji wszystkich bohaterów podziemia niepodległościowego. Przed nią, o godz. 17:45, odbędzie się natomiast koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu Chóru Mieszanego „Ogniwo”.

Dzień zorganizowania uroczystości nie jest przypadkowy. We wtorek 1 marca obchodzimy bowiem Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Został on ustanowiony przez sejm w 2011 r., aby upamiętnić tych, którzy po II wojnie światowej z bronią w ręku przeciwstawiali się narzuconej siłą władzy komunistycznej.

- Historia żołnierzy wyklętych jest dziś powszechnie znana, ale w badaniach naukowych i edukacji jest obecna zaledwie od początku lat 90. Zanim stała się częścią świadomości społecznej, konieczne było obnażenie budowanego przez dziesięciolecia propagandowego kłamstwa i zorganizowanego zapominania o tym rozdziale naszej historii - zaznacza dr Andrzej Sznajder.

„Żołnierze Wyklęci” to termin bardzo szeroki. To członkowie małych organizacji uczniowskich, przez podziemne drużyny harcerskie, lokalne grupy zbrojne, aż po ogólnopolskie organizacje polityczne i wojskowe. W propagandzie Polski Ludowej „Żołnierze Wyklęci” byli określani mianem „bandytów reakcyjnego podziemia” i „wrogów ludu”.

Byli najliczniejszą w Europie antykomunistyczną konspiracją zbrojną. Działali na terenie całej Polski, w tym także na Kresach Wschodnich. Przyjmuje się, że w latach 1944-1963 przez antykomunistyczną konspirację przewinęło się do 300 tys. osób.