W Kuratorium Oświaty w Katowicach przedstawiono raport z konsultacji z uczniami szkół z województwa śląskiego

Rada Dzieci i Młodzieży została powołana do działania przez Ministerstwo Edukacji w styczniu 2022 roku. Już w pierwszym roku swojej działalności przeprowadziła dużą kampanię konsultacyjną, skierowaną do uczniów szkół ponadpodstawowych w całej Polsce. Od września do listopada na terenie wszystkich 16 województw odbyły się cykle spotkań, których celem było poznanie problemów, z jakimi mierzą się na co dzień uczniowie, a także próba wypracowania rozwiązań. Wśród najczęściej podejmowanych tematów były zagadnienia związane z systemem oświaty, aktywizacją młodzieży, zdrowiem psychicznym, używaniem telefonów komórkowych i nowoczesnymi technologiami.

We wtorek, 25 lipca, w siedzibie Kuratorium Oświaty w Katowicach przedstawiciele Rady Dzieci i Młodzieży wspólnie z Urszulą Bauer, Śląską Kurator Oświaty, przedstawili pierwszą część raportu z konsultacji.

- Raport będzie przez nas teraz bardzo szczegółowo analizowany. Wszędzie tam, gdzie znajdziemy dla siebie miejsce, zgodnie ze swoimi kompetencjami, będziemy bardzo mocno wspierać wszystkie wskazania Rady Dzieci i Młodzieży - zapewnia Urszula Bauer.

Konsultacje, na bazie których powstał raport, w województwie śląskim odbyły się 10 października 2022 roku, czyli tuż po zakończeniu okresu pandemii.

- Odbieraliśmy ze strony uczniów sygnały, że nauka zdalna, przebiegająca w izolacji jest mniej efektywna, a przede wszystkim nie przynosi tej wartości dodanej, jaką jest budowanie więzi społecznych - mówi Urszula Bauer.

Potwierdzają to również sami uczniowie.

- Swoje liceum przeżyłam w dobie pandemii, więc najbardziej bolał mnie fakt, że nie miałam możliwości spotykać się w sposób stacjonarny z koleżankami i kolegami w szkołach. Najlepsze lata liceum spędziłam przed ekranem komputera. Teraz też to widzimy, jaki miało to wpływ na naszych rówieśników. Dużo osób jest wycofanych przez to, że przez kilka lat uczyli się zdalnie - mówi Paulina Moskal z Rady Dzieci i Młodzieży.

Był to również moment, w którym weszły w życie nowe przepisy, które od 1 września nałożyły na wszystkie szkoły obowiązek zatrudnienia specjalistów takich jak psychologowie, terapeuci specjalni i logopedzi. Jak przekonuje Śląska Kurator Oświaty chodzi o to, aby uczniowie mieli pomoc psychologiczno-pedagogiczną możliwie jak najbliżej siebie.

- Jeżeli chodzi o wprowadzanie tych zapisów, program przewidziany jest na kilka lat, dlatego w pierwszym roku wskaźniki zatrudniania były nieco niższe, były uzależnione od liczby uczniów w danej szkole. Systematycznie, co roku środki przeznaczone na zatrudnianie tych specjalistów były zwiększane tak, aby osiągnąć zamierzone wskaźniki w 2026 roku - tłumaczy Urszula Bauer.

Jedną z najczęściej dyskutowanych spraw były wyzwania związane z szeroko rozumianą cyberprzestrzenią oraz używaniem telefonów komórkowych.

- Uczniowie sygnalizowali, że są świadomi tego, że w przestrzeni internetowej pojawiają się fake newsy, że komunikatory mogą być używane również w celach, które są wymierzone w rówieśników, a informacje znajdujące się tam mogą być źródłem niepokojów społecznych i psychologicznych. Młodzież zdaje sobie sprawę z zagrożeń, aczkolwiek podkreślała, że telefon może być również doskonałym narzędziem edukacyjnym i może być wykorzystany na lekcjach - mówi Urszula Bauer.

I choć młodzież widzi wspomniane zagrożenia, to rzeczywiście na pierwszy plan wysuwają się dla nich nowe możliwości, jakie w procesie edukacji mogą dawać smartfony.

- Wydaje mi się, że jest spory trend w Europie, związany z wykorzystywaniem telefonów komórkowych w szkołach. Trwa taka debata, my, jako Rada, stoimy na stanowisku, że telefony powinny być przede wszystkim używane w celach edukacyjnych i naukowych - przekonuje Paulina Moskal. - W przypadku szkół podstawowych i ponadpodstawowych to samorząd uczniowski, Rada Rodziców, grono pedagogiczne z dyrekcją na czele podejmuje taką decyzję, co zrobić z telefonami w szkołach. My rekomendujemy, żeby tylko w celach edukacyjnych - dodaje.

Jednocześnie Śląska Kurator Oświaty podkreśliła, że świat wirtualny zrewolucjonizowało rozpowszechnienie się sztucznej inteligencji.

- Uczniowie w tej chwili, a minęło kilka miesięcy, znajdują się w zupełnie nowej rzeczywistości. Pełną garścią korzystają z dobrodziejstw tego systemu, ale również mamy świadomość, że ten system się dopiero tworzy. Sztuczna inteligencja się uczy, a więc można pozyskać od niej również nieprawdziwe informacje - zaznacza Urszula Bauer. - Myślę, że potrzebne jest, aby nauczyciele nauczyli się korzystać ze sztucznej inteligencji, może być ona niezwykle przydatna. Uczniowie również powinni racjonalnie korzystać z tego dobrodziejstwa - dodaje.

Debata o korzystaniu ze smartfonów i sztucznej inteligencji to tylko element szerszej zmiany, o jaką apelują sami uczniowie.

- Chcielibyśmy postawić na nowe podejście do technologii. To jest bardzo ważny temat, żyjemy w XXI wieku i technologie w szkołach są coraz bardziej rozwijane. Już nie mówimy tylko o sztucznej inteligencji i telefonach, ale ogólnie o umiejętności weryfikowania informacji. Żyjemy w takich czasach, kiedy mamy ogromnie duży dostęp do informacji i ciężko jest nam wyselekcjonować, co jest dla nas istotne, co jest prawdą, a co kłamstwem - mówi Paulina Moskal. - Chcielibyśmy, żeby szkoła stawiała na kompetencje cyfrowe, edukowała i rozwijała w nowoczesny sposób korzystając z tych źródeł, nie zakazując ich - dodaje.

Innym z poruszanych tematów była aktywność społeczna. Z przeprowadzonych konsultacji wynika, że młodzież chce się angażować w budowanie społeczeństwa obywatelskiego, ale nie wie jak może to zrobić.

- Młodzi ludzie chcą to robić, ale często nie wiedzą jak to robić, nie mają wiedzy w jaki sposób mogą się zaangażować, dotrzeć do fundacji, stowarzyszenia czy młodzieżowej rady gminy czy powiatu. Zamieramy to naprawić poprzez aktywną promocję i włączanie młodzieży w czynności decyzyjne, żeby wiedziała jak może się zaangażować i działać - mówi Michał Róg z Rady Dzieci i Młodzieży RP przy Ministrze Edukacji.

Podobne wnioski płyną z konsultacji w temacie dbania o zdrowie psychiczne oraz korzystanie z pomocy terapeutów lub psychologów.

- Podczas konsultacji i w ogromnej ankiecie, w której otrzymaliśmy ponad 100 tysięcy odpowiedzi, okazało się, że uczniowie czasami nie wiedzą, gdzie zwrócić się po pomóc. To jest bardzo przykre, bo właściwie pierwszą drogą do tego, aby rozwiązać jakiś problem jest poproszenie o pomoc. Często też obawiamy się to zrobić, jest to gdzieś zakorzenione w głowie, ale nie powinniśmy się bać. Szkoła też powinna pokazać drogę "faktycznie jest, ale możesz go rozwiązać, masz nasze wsparcie i pokażemy Ci co możesz z nim zrobić". Na tym nam najbardziej zależało - przekonuje Paulina Moskal.

Jak przekonuje KO, szkoły będą informować uczniów na temat miejsc, w których mogą otrzymać pomoc, gdy zajdzie taka potrzeba.

- Zmartwiło nas to, że wiedza uczniów na temat tego, jakie instytucje mogą udzielać takiej pomocy, nie była pełna, dlatego po tym spotkaniu uznaliśmy, że bardzo ważne jest aby szkoły przekazywały pełną możliwą informację na temat instytucji, które świadczą pomoc psychologiczno-pedagogiczną. To nie tylko poradnie psychologiczno-pedagogiczne, ale również inne podmioty - zauważa Urszula Bauer.

W województwie śląskim konsultacje odbyły się 10 października w Katowicach i wzięli w nich udział m.in. Urszula Bauer, Śląska Kurator Oświaty, Anna Kij, rzecznik i dyrektor KO w Katowicach, Kamil Jaszczak, doradca Wojewody Śląskiego, Maciej Geratowski, Aleksander Dytkowski i Hubert Jary, przedstawiciele Młodzieżowego Sejmiku Województwa Śląskiego oraz Aleksandra Horoszko, Michał Róg, Dominik Białka i Paulina Moskal, członkowie Rady Dzieci i Młodzieży.

- Konsultacje były bardzo ważnie, ponieważ była to okazja, aby posłuchać co tak naprawdę, szczerze, uczniowie szkół ponadpodstawowych z województwa śląskiego myślą o swoim miejscu codziennej pracy, czyli szkole. Młodzież bardzo chętnie wypowiadała się podczas konsultacji, spotkanie przebiegało w bardzo dynamicznej i dobrej atmosferze. Pomimo zgłaszanych, różnych trudnych problemów, wszyscy uczestnicy okazywali sobie szacunek - mówi Urszula Bauer.