Wszyscy, wszystkim ślą życzenia. Czy przekazywanie życzeń za pomocą świątecznych kartek pocztowych to stara i zapomniana tradycja?

Wizyta w lokalnym oddziale Poczty Polskiej jest doskonałą okazją do poznania preferencji mieszkańców województwa śląskiego w kwestii wysyłania kartek świątecznych.

- Ludzie chętnie wysyłają kartki pocztowe. Proszę popatrzeć, te trzy worki, które właśnie zostały zabrane, były wypełnione listami i kartkami świątecznymi. Oczywiście, jest ich mniej niż dziesięć, dwadzieścia lat temu, ale nadal ludzie nie rezygnują z tej tradycji – zapewnia pracownica jednej z bytomskich poczt.

Kiedy spisuję ceny produktów świątecznych proponowanych przez Pocztę Polską, m.in. obrusów, świec i serwetek, wokół rozpoczyna się dyskusja dotycząca nowych form przekazywania życzeń świątecznych.

- Nie podoba mi się to wszystko. W społeczeństwie postępuje laicyzacja. Ludzie zapominają o najważniejszych wartościach – mówi starsza pani, stojąca przy okienku.

Diagnozy nowych trendów są różne. Wśród dominujących w pocztowej dyskusji głosów dominuje ten o rosnących kosztach życia. Cena znaczka w wersji ekonomicznej to 3,90zł, z kolei 4,80zł należy zapłacić za wysyłkę priorytetem. Każdy, kto chce nadać kartkę za granicę musi liczyć się z kosztem 8zł.

- Proszę mi wierzyć, dla starszych osób liczy się każda złotówka – przekonuje mnie pan w kolejce.

Jeśli do tego dołożyć koszt kartki, a te w punkcie pocztowym oscylują między 2,50zł a 8zł, to średnia cena wysyłki jednej kartki to koszt ok. 9zł.

- Mamy różne kartki świąteczne, od najprostszych do ręcznie robionych. Tych najpiękniejszych i najdroższych już dawno nie ma, sprzedały się z początkiem grudnia – dodaje pracownica poczty.

Z badań przeprowadzonych przez Urząd Statystyczny Unii Europejskiej – Eurostat w grudniu 2020r. wynika, że na przestrzeni ostatnich lat zaobserwowano olbrzymi, bo 41% spadek produkcji kartek świątecznych w krajach członkowskich.

- Operat badawczy badania obejmuje wszystkie przedsiębiorstwa, władze i organizacje prowadzące dowolną docelową działalność przemysłową i zatrudniające 20 lub więcej pracowników – informuje Eurostat.

Okazuje się, że w 2009 roku na terenie UE powstało 102 milionów kartek, a dziesięć lat później jedynie 60 milionów. Jednym z krajów, w którym zaobserwowano największy spadek jest Polska, w kraju nad Wisłą odnotowano aż 93% zmniejszenie produkcji świątecznych kartek. W 2009 roku w Polsce wyprodukowano 3,5 mln kartek, a w 2019r. zaledwie 252 tys. Cyfryzacja stała się europejskim trendem.

Pierwsze karty korespondencyjne, nazywane dziś powszechnie pocztówkami, zostały wprowadzone przez Pocztę Cesarstwa Austro-Węgierskiego prawie 150 lat temu, 1 października 1869 r. Wkrótce ta idea rozprzestrzeniła się w innych krajach. W pierwszych dekadach XX wieku kartki pocztowe stały się niezwykle popularne. Ludzie zaczęli używać ich do przesyłania krótkich wiadomości, a także jako formy artystycznego wyrazu. Wielu artystów tworzyło piękne ilustracje na kartkach pocztowych.

W Muzeum Drukarstwa w Cieszynie można zwiedzać wystawę czasową „Z najlepszymi życzeniami”, gdzie zaprezentowano świąteczne pocztówki, które wysyłaliśmy sobie na przestrzeni ostatnich stu lat.

- Kolekcja przedstawia różnorodność motywów, ale także technik drukowania owych pocztówek. Najcenniejsze to litografie, które z czasem zastępowano offsetem, a od lat 30. XX w. wykorzystywano fotografię do tworzenia kartek pocztowych. Na wystawie możecie zobaczyć pocztówki polskie, ale także czeskie – wyjaśniają organizatorzy.

Zaprezentowane pocztówki są świadectwem czasu. Oprócz elementów religijnych, widzimy bombki, bałwany, zabawy na śniegu czy wiejskie widoki. Życzenia drukowane i ręcznie pisane.

Choć koniec tradycyjnych, świątecznych pocztówek wieszczony jest od kilkunastu lat, wielu stara się kultywować stare zwyczaje. Wśród nich są nauczyciele ze Szkoły Podstawowej nr 6 im. Marii Curie-Skłodowskiej w Zabrzu.

- Uczniowie klasy czwartej w ramach zajęć z języka polskiego ćwiczyli adresowanie pocztówek oraz formułowanie pozdrowień. Zależało nam na tym, aby niezależnie od formy komunikacji – elektronicznej czy papierowej, poznali formuły związane z etykietą językową, która w dobie skrótowości wynikającej z cyfryzacji nie jest należycie stosowana – mówi Magdalena Czarnecka, wicedyrektorka placówki.

Okazało się, że działania nauczycieli znacznie wykraczały poza szkolne ławy.

- Chcieliśmy, by uczniowie zaznajomili się z funkcjonowaniem tradycyjnej poczty oraz jej obecnymi możliwościami, a także poznali tradycyjne (aczkolwiek obecnie coraz rzadziej stosowane) formy komunikacji. Stąd zrodził się pomysł na wizytę w pobliskim urzędzie pocztowym oraz wysyłanie pocztówek do bliskich. Dzieci samodzielnie formułowały pozdrowienia oraz adresowały kartki, które następnie wrzucały do skrzynki – dodaje wicedyrektorka.

Akcja przeprowadzona w zabrzańskiej szkole przyniosła wiele radości adresatom kartek.

- Bliscy obdarowani pocztówkami byli bardzo mile zaskoczeni, co pokazuje, że warto kultywować pewne tradycje – kończy Magdalena Czarnecka.

Obecnie, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów, Poczta Polska umożliwia zakup tzw. neoznaczka w trybie online. Ten specjalny rodzaj znaczka jest dostępny za cenę identyczną jak jego tradycyjny odpowiednik, czyli 3,90 zł dla przesyłki ekonomicznej i 4,80 zł dla przesyłki priorytetowej. Co ważne, neoznaczek wyróżnia się unikalną formą, gdyż po zarejestrowaniu się na platformie Envelo, można na nim umieścić własną grafikę lub logo firmy. Po dokonaniu personalizacji, znaczek można łatwo wydrukować na kartce, którą następnie należy przymocować do pocztówki lub koperty.

- Udostępniamy zakup znaczków poleconych, zwykłych, z ZPO, zagranicznych, priorytetowych i z elektronicznym potwierdzeniem doręczenia lub zwrotu – informuje Poczta Polska.

Okazuje się, że nowoczesne rozwiązania mogą być doskonałym wsparciem dla tradycji. W czasach, w których wielu narzeka na zbyt duży pośpiech i trudności w tworzeniu nowych relacji, dobrze jest zatrzymać się nad kartką i napisać kilka ciepłych słów do bliskiej nam osoby.