- We wszystkich grupach kolędniczych pojawiają się takie postacie jak Śmierć oraz Diabeł, które symbolizują zakończenie roku - wyjaśnia Barbara Rosiek, etnograf Muzeum Miejskiego w Żywcu. Dodaje, że są to obrzędy przejścia.
- Kończy się jeden etap, a zaczyna kolejny. Nie chodzi tylko o rok kalendarzowy. To również koniec roku słonecznego. W czasie przejścia pojawiają się symbole końca, m.in. Śmierć - mówi Rosiek.
W różnych częściach Żywiecczyzny zwyczaje kolędnicze różnią się od siebie, podobnie jak stroje, które noszą owe "dziady", bo w każdej grupie są inne postacie. Jeszcze inaczej kolędnicy wyglądają na Śląsku Cieszyńskim, gdzie najwięcej grup działa w Trójwsi Beskidzkiej.
Andrzej Maciejowski, szef Gminnego Ośrodka Kultury w Milówce, który od lat współpracuje z grupami kolędniczymi, tłumaczy, że kiedyś kolędnikiem mógł zostać tylko kawaler. Teraz, gdy brakuje chętnych do podtrzymywania tradycji, mogą to być już także młodzi, żonaci mężczyźni.
Chcąc zostać kolędnikiem, nie trzeba spełniać żadnych specjalnych warunków. Wystarczy umieć śpiewać kolędy oraz pastorałki, trzeba nauczyć się także składać życzenia, co niektórym sprawia nie lada kłopot.
Inaczej jest w miastach, gdzie tzw. kolędnikami zostają nawet dzieci. Wchodzą do klatek schodowych, gdzie dzwonią do kolejnych mieszkań. Przeważa bylejakość.
Jedna z mieszkanek osiedla Karpackiego w Bielsku-Białej wspomina, że raz około 20.00 zapukało do niej dwóch chłopców. Mieli 8 lat. - Nie byli przebrani, trzymali stajenkę i chcieli kolędować. Nie rozumiem rodziców, którzy na to pozwalają, przecież jest późno i niebezpiecznie, by dzieci same chodziły o tej porze po osiedlu - przyznaje.
W beskidzkich wsiach jest inaczej. Kolędnicy są chętniej przyjmowani, a tradycja nakazuje częstować ich i ofiarować pieniądze za kolędowanie. Za te pieniądze kolędnicy kupują m.in. elementy ubiorów i dekoracji.
- Nie liczy się to, ile ktoś daje. Najważniejsze, by ludzie zapraszali nas i tradycja nie zaginęła - mówi Mariusz Bury z grupy obrzędowo-kolędniczej Bałamuty ze Zwardonia. Współp. KLM
W Żywcu działa grupa noworoczna "Jukace", kolędująca tylko dwa dni.
Jukacem może być tylko kawaler. Na czele grupy stoi kasjer, który nosi charakterystyczny czerwony strój. Ma on do pomocy kilku poganiaczy. - Można rozpoznać ich po lampasach naszywanych na spodniach - tłumaczy Tomasz Terteka, rzecznik żywieckiego ratusza.
Następnymi w hierarchii dziadowskiej są: dziad mający czapkę jak poganiacz, ale z rogami, kominiarz, diabeł i baba. "Gonienie dziadów"
rozpoczęło się w sylwestrowy wieczór od zbiórki na placu przed dworcem kolejowym w Żywcu, skąd rozeszli się na różne zabawy sylwestrowe. Składali tam uczestnikom życzenia noworoczne i prosili wybrane panny do tańca.
W Nowy Rok już o 5 rano w żywieckim kościele św. Floriana odprawiona została tzw. msza dziadowska, a o 11.30 wszyscy kolędnicy spotkali się na ul. Dworcowej, gdzie zakończyli kolędowanie trzaskaniem z bata.
*Zachwycający pokaz fajerwerków na Nowy Rok w Katowicach ZOBACZ ZDJĘCIA
*Horoskop na 2013 rok ZOBACZ, CO MÓWIĄ KARTY
*Morderstwo w Grodźcu: Syn zabił swoich rodziców i uciekł. Trwa pościg ZOBACZ TWARZ ZABÓJCY
*Akt oskarżenia wobec matki Madzi z Sosnowca TRZY ZARZUTY
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?