Raport ws. reparacji. Jakie straty poniosła Polska w wyniku agresji i okupacji niemieckiej?

Raport jest wynikiem prac parlamentarnego Zespołu ds. Oszacowania Wysokości Odszkodowań Należnych Polsce od Niemiec za Szkody Wyrządzone w Trakcie II wojny światowej i ekspertów różnych dyscyplin wiedzy. Składa się z trzech tomów. Pierwszy zawiera opis i oszacowanie strat materialnych i niematerialnych, jakie poniosła Rzeczpospolita podczas II wojny światowej. Drugi to dokumentacja fotograficzna przedstawiająca okrucieństwa niemieckich zbrodni wojennych na obywatelach naszego kraju, a trzeci to lista miejsc zbrodni, która została opracowana i przygotowana na bazie badań prowadzonych przez kilkadziesiąt lat przez Główną Komisję Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce.

Nad powstaniem raportu pracował zespół 33 wybitnych pracowników naukowych najlepszych polskich uczelni, specjalistów z różnych obszarów wiedzy i nauki. Wśród ekspertów są historycy, historycy gospodarczy, archiwiści, ekonomiści, rzeczoznawcy i prawnicy. Raport był poddany także 10 zewnętrznym recenzjom. Powstawał on przez pięć lat - w latach 2017-2022.

Oficjalna prezentacja raportu odbyła się na Zamku Królewskim w Warszawie - w 83. rocznicę wybuchu II wojny światowej. Wziął w niej udział premier Mateusz Morawiecki. Obecni byli również prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński, marszałek Sejmu Elżbieta Witek, wicepremier, szef MON Mariusz Błaszczak, a także poseł Arkadiusz Mularczyk, szef Parlamentarnego Zespołu ds. Oszacowania Wysokości Odszkodowań Należnych Polsce od Niemiec za Szkody Wyrządzone w trakcie II Wojny Światowej.

Z raportu wynika, że Polska w wyniku II wojny światowej straciła ponad 5 mln naszych obywateli. Zespół oszacował szkody wojenne na 6 bln 220 mld 609 mln zł. Władze kraju chcą na podstawie raportu "wołać o sprawiedliwość i zadośćuczynienie wobec ofiar".

– Jesteśmy dzisiaj zobowiązani, aby te straty w możliwie dokładny sposób policzyć. I w oparciu o te wyliczenia przedstawić odpowiedni rachunek tym, którzy są temu winni – mówił podczas wydarzenia.

Najwyższe straty ludnościowe odnotowano oczywiście w województwie warszawskim. Było to 39,62% ze wszystkich osób pozbawionych życia. Następnymi województwami były: łódzkie, w którym odsetek ten wyniósł 13,85%, krakowskie (10,06%), kieleckie (8,95%), lubelskie (8,82%), rzeszowskie (4,78%), białostockie (3,73%), poznańskie (3,70%), pomorskie (3,27%), śląskie (2,11%) i gdańskie (1,11%).

Z raportu wynika, że wśród zamęczonych w obozach i więzieniach mieszkańcy województwa śląskiego stanowili 4,26%.

Najwięcej ludności straciła Warszawa, w której w czasie pięciu lat okupacji wymordowano około 700 tysięcy mieszkańców. Straty demograficzne były bardzo wyraźne również w mniejszych miastach - dla przykładu w Częstochowie wymordowano 39 tysięcy mieszkańców, a w Będzinie 20 884.

Podczas II wojny światowej Polska poniosła największe, w stosunku do całkowitej liczby ludności i majątku narodowego, straty osobowe i materialne ze wszystkich państw europejskich. Trudno znaleźć w dziejach współczesnej Europy przykład tak metodycznej i gigantycznej zbrodni, która nie została ukarana.

- Straty te wynikały nie tylko z działań wojennych, ale przede wszystkim z niemieckiej polityki okupacyjnej, w szczególności celowej i zorganizowanej eksterminacji ludności na okupowanych terenach państwa polskiego, a także z intensywnej eksploatacji społeczeństwa polskiego (w tym pracy przymusowej) oraz celowego niszczenia mienia, m.in. zburzenia stolicy państwa, Warszawy oraz tysięcy polskich miast i wsi. Negatywne skutki II wojny światowej w sferze demografii, gospodarki, infrastruktury, rozwoju nauki, edukacji i kultury odczuwane są przez Polskę i Polaków do dzisiaj - podkreślał poseł Arkadiusz Mularczyk, szef Parlamentarnego Zespołu ds. Oszacowania Wysokości Odszkodowań Należnych Polsce od Niemiec za Szkody Wyrządzone w trakcie II Wojny Światowej.

– II wojna światowa tak naprawdę nie została we właściwy sposób osądzona, nie została we właściwy sposób nigdy przedstawiona, z punktu widzenia strat i zadośćuczynienia tych strat – przypomniał Prezes Rady Ministrów.

Jak podkreślają rządzący, wiele państwa uzyskało już odszkodowania od Niemiec. Polska nigdy nie zrzekła się reparacji.

- Niemcy napadli na Polskę i uczynili szkody, których efekty trwają do dziś. Mamy moralne prawo domagać się zadośćuczynienia i wyrównania krzywd - podkreślają.